‘z b e k is t n r e spu b L ik a si o L iy va ‘r t a maxsus

30 - rasm. Omborlarni turlarga ajlratlsh belgllarl
Omborlar  o ‘lchamlariga  ko‘ra  yuzasi  bir  necha  o ‘n  kv.  m 
bo‘lgan  kichik  omborlardan  yuzasi  bir  necha  yuz  ming  kv. 
metrgacha bo‘lgan gigant turlarga bo‘linadi.
Omborlar  ta’minlanishi  kerak  bo‘lgan  iqlim  sharoitiga  (namlik, 
temperatura  va  hokazo)  ko‘ra  maxsus  tartibda  ishlaydigan  va  hech 
qanday talab qo‘yilmaydigan turlarga bo‘linadi.
Vazifasiga  ko‘ra  omborlar  ta ’minlash  yoki  moddiy,  ishlab 
chiqarishning  ichidagi  omborlarga  hamda  bitta  korxonani  yoki  bir 
nechta  korxonaning  moddiy  boyliklarini  saqlovchi  turlarga  bo‘li- 
nadi.
Omborlar  saqlanadigan  mahsulotning  turiga  ko‘ra  ixtisoslash- 
tirilgan yoki universal turlarga bo‘linadi.
Omborlar  yana  tayyor  mahsulot  va  xomashyoni  saqlovchi 
turlarga bo‘linadi.
Binoning  turiga  qarab  omborlar  yopiq,  yarim  yopiq  va  ochiq 
turlarga bo‘linadi.
91

---

Joylashishiga  ko‘ra  omborlar  markaziy,  uchastkalarniki  va 
sexlarga qarashli  bo‘lishi mumkin.
0 ‘tga  chidamliligiga  ko‘ra  yonmaydigan,  yonishi  qiyin  bo'Igan 
va yonad igan turlarga bo ‘ 1 inad i.
Ishlab  chiqarish  korxonalarida  omborlarni  to ‘g ‘ri  joylashtirish 
eng  muhim  masalalardan  biri  hisoblanadi.  Korxona  hududida 
omborlarni  mintaqaviy  joylashtirish  uchun  quyidagilarga  e ’tibor 
berish kerak:
- yuklar oqimini  to ‘g ‘ri  chiziq  bo‘ylab harakatlanishi;
-  yuklarni  transportirovka  qilish  uchun  qulay  sharoitni 
ta ’minlash;
- omborni  iloji  boricha asosiy sexlarga yaqinlashtirish;
- boshqa xavfsizlik talablarini  hisobga olish.
Odatda,  moddiy  boylik  manbalari  korxonalaming  omborlariga 
va  ulardan  temir  yo‘l  va  relssiz  transport  orqali  tashiladi.  Shuning 
uchun  omborlar  oldida  temir  yo‘l  va  avtomobillar  uchun  yo‘l 
qurilgan boMishi  kerak.
Mahsulotlarni  ortish-tushirish  qanday  tashkil  etilganiga  qarab 
omborxonalar  mexanizatsiyalashtirilgan,  kompleks  mexanizatsiya- 
lashtirilgan,  avtomatlashtirilgan va avtomat turlarga bo‘linadi.