Kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muxammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti farg

Monokanal topologiya tarmog‘i

 

 

Monokanal  topologiya  tarmog‘i  barcha  kompyuter  tarmog‘ini  birlashtiruvchi 

bitta aloqa kanalidan  foydalanadi. Topologiya tarmog‘ida eng keng tarqalgan  uslub 

bu eltuvchi chastotani va ixtiloflarni aniqlovchi kirish uslubidir (CSMA/CD). 

 

Bunda  avvalo  tarmoqning  kirish  uslubida  kommunikatsiya  kanali  bo‘yicha 

ma’lumotlarni jo‘natishdan oldin kanal tinglab ko‘riladi va u uning bo‘sh ekanligiga 

ishonch  xosil  qilgandan  so‘nggina,  paket  jo‘natiladi.  Agar  kanal  band  bo‘lsa,  uzel 

tasodifiy  vaqt  oralig‘ida  paketni  uzatishga  qayta  urinib  ko‘radi.  Bitti  tarmoq  uzeli 

orqali uzatiladigan ma’lumotlar barcha uzellarga etib boradi, ammo bu ma’lumotlar 

uchun mo‘ljallangan uzelgina ularni aniqlaydi va qabul qiladi. 

 

Kanal bandligi oldindan eshitilib ko‘rilsa-da, ikkita  uzel orqali paketlarni bir 

vaqtda uzatish paytida ixtilof paydo bo‘lishi mumkin. Bu shu narsa bilan bog‘liqki, 

signal  kanal  bo‘ylab  o‘tayotganda  vaqtinchalik  ushlanib  qolishi  mumkin:  signal 

yuborilgan, lekin eshitib ko‘riladigan uzelgacha etib bormagan bo‘ladi, natijada uzel 

kanalini  bo‘sh  deb  hisoblab,  uzatish  boshlanadi.  Bunday  kirish  uslubiga  ega 

tarmoqqa  Ethernet  tarmog‘i  misol  bo‘la  oladi.  Ethernet  tarmog‘ida  lokal  tarmoqlar 

uchun ma’lumotlarni uzatish tezligi sekundiga 10 Mbitga teng (Mbit/s). 

 

Kichik  EXM,  mikro  EXM  va  nixoyat  shaxsiy  kompyuterlarning  paydo 

bo‘lishi  ma’lumotlarni  qayta  ishlash  tizimini  tashkil  etishga  zamonaviy  axborot 

texnologiyasini  yaratishga  yangicha  yondashuvni  talab  etadi.  Ayrim  EXMlarning 

---

ma’lumotlarini  markazlashgan  xolda  qayta  ishlash  tizimidan  taqsimlangan  xolda 

qayta ishlashga o‘tishi borasida mantiqiy asoslangan talab paydo bo‘ladi.