Microsoft Word chumchuqsimonlar turi vakilllari bioekologiyasi va tarqalishi

Nafas  olish  sistemasi.

  Qushlarning  nafas  olish  organlari  o`ziga  xos  tarzda 

tuzilgan  bo`lib,  boshqa  ichki  organlarga  nisbatan  uchishga  ko`proq  moslashgan. 

Og`iz  bo`shlig`ining  to`rida  hiqildoq  yorig`i  joylashgan,  u  hiqildoqqa  ochiladi. 

Hiqildoqni  toq  uzuksimon  va  juft  cho`michsimon  tog`aylari  tutib  turadi.  Bu  ustki 

hiqildoq  doimiy,  ovoz  apparati  vazifasini  bajarmaydi.  Ustki  hiqildoq  traxeyaga 

ochiladi.  Traxeya  ko`krak  bo`shlig`ida  ikkita  bronxga  bo`linadi.  Shu  joyda,  ya'ni 

traxeya  bronxlarga  bo`lingan  joyda  qushlar  uchun  xos  bo`lgan  pastki  hiqildoq 

joylashadi  va  suyak  halqalar  bilan  ushlab  turiladi.  Pastki  hiqildoq  ovoz  apparati 

vazifasini bajaradi. Bu yerda tashqi va ichki ovoz pardalari tarang tortiladi va ovoz 

chiqaradi.  Bronxlar  o`pkaga  kirgandan  so`ng  shoxlanadi  va  bronxiolalar  hosil 

qiladi.  Lekin  ba'zan  bronx  shoxchalari  o`pkadan  chiqib,  qushlar  uchun  xarakterli 

bo`lgan havo xaltachalarini hosil qiladi. 

Qushlar nafas olishida havo xaltachalari katta rol o`ynaydi. Qushlar nafas olganda 

kislorod havo yo`llari orqali o`pkaga boradi, havoning bir qismi esa o`pkadan havo 

xaltachalariga  boradi.  Ko`krak  qafasi  qisqarganda,  ya'ni  nafas  chiqarilganda  havo 

xaltachalaridan  havo  yana  o`pkaga  kiradi  va  o`z  kislorodini  beradi.  Demak,  bir 

marta  olingan  havodan  qushlar  ikki  marta  nafas  oladi.  Lekin  havo  xaltachalarida 

gaz almashmaydi. 

---