3 McCarthy, O'Dell English vocabulary in use pdf

Bevosita yoki to’q’ridan to’q’ri xarajatlar
 deb  ishlab chiqarilayotgan mahsulotning 
turlariga  to’q’ridan to’q’ri boruvchi xarajatlar     kiradi.      Bunday      xarajatlarga     xom-ashyo   
va  materiallar,yoq’ilg’i,elektro-energiya  xarajatlari,asosiy  ishlab  chqarishda  bevosita 
qatnashuvchi ishlarga hisoblangan ish xaklari va shu kabi xarajatlar kiradi. 
Bilvosita  yoki  egri
  xarajatlar  esa  mahsulot  tannarxiga  to’q’ridan  to’q’ri  emas  balki 
asosiy  ishlab  chqarishda  qatnashuvchi  ishchilarning  ish  qaklariga  nisbatan  proportsional 
taqsimlash  natijasida  kushiladi  bunday  xarajatlarga  sex  masterlarining  ish  xaklari  korxona 
raqbarlarining ish xaklari va shu kabi xarajatlar kiradi. 
O’zbekiston Republikasi Vazirlar Maxkamasi 1999 yil 5-fevral 
№
54-sonli qarori bilan 
tasdiqlangan  «Mahsulotlarni  ishlab  chqarish  va  sotish  xarajatlarining  tarkibi,  hamda 
moliyaviy  natijalarni  shakllantirish  tartibi  to’q’risidagi  Nizom»ga  asosan  ishlab  chqarish 
xarajatlari quyidagicha guruhlanadi. 
1.Ishlab chqarishning moddiy xarajatlari. 
2.Ishlab chqarishga oid mehnat xarajatlari. 
3.Ijtimoiy sugo’rta va boshqa jamgarmalarga ajratmalar. 
4.Asosiy vositalar va nomodd.iy aktivlar eskirishi. 
5.Ishlab chqarishga oid boshqa xarajatlar. 
Korxonalarning      buxgalteriya      hisobida      ishlab    chqarish  xarajatlari  kalkulyatsiya 
moddalariga mos ravishda olib boriladi. 
Maqsulot tannarxi kalkulyatsiya mohiyati mazmuniga qarab: 
smeta,reja,normativ  va  haqiqiy  bo’lishi  mumkin.  Smeta  tannarx  kalkulyatsiyasi 
birinchi  marta  ishlab  chiqarilayotgan  yangi  mahsulot  uchun  aniqlanadi.  Reja  tannarx 
kalkulyatsiyasi yil boshidan oldin maqsulotga sarf bo’ladigan xarajat turlari normasiga asosan 
to’ziladi.        Normativ      tannarx      kalkulyatsiyasi      mahsulot  xarajatlarining    progressiv  
normalari    asosida  to’zilib,  xarajatlar  hisobining  normativ  usulida  qo’llaniladi.  haqiqiy 
tannarx  mahsulot  ishlab  chiqarilgandan  keyin,unga  ketgan  barcha  xarajatlar  hisoblanib 
topiladi.  Mahsulot  ishlab  chqarish  uchun  ketgan  xarajatlar  quyidagi  schyotlarda  yoki 
kalkulyatsiya schyotlarida olib boriladi. 
2010 «Asosiy ishlab chqarish» 
2310 «Yordamchi ishlab chqarish» 
2510 «Umumishlab chqarish xarajatlari» 
94  «Davr  xarajatlari»  va  boshqa  schyotlar  Ishlab  chqarish  jarayoni  quyidagicha 
bo’ladi: 
1-Korxonaga  materiallar  keltirish  uchun  mol  yetkazib  beruvchilar  bilan  shartnoma 
to’ziladi. 
2.To’zilgan shartnomaga asosan materiallar puli mol yetkazib beruvchilaga hisob kitob 
schyotidan pul o’tkazish yo’li orqali to’lanadi. 
3.Mol yetkazib beruvchilardan omborga materiallar qabul qilinadi. 
PDF created with pdfFactory trial version 
www.pdffactory.com

---

4.Ombordan materiallar asosiy va yordamchi ishlab chqarishlarga qayta ishlash uchun 
beriladi. 
5.Ishlab  chqarishda  materiallarni  tayyor  mahsulot  xoliga  keltirish  uchun  ishchi  kuchi 
sarflanadi. 
6.Ishlab chqarishdan omborlarga tayyor mahsulotlar olinadi. 
Ishlab  chqarish  jarayoni  va  xo’jalik  operatsiyalariga  quyidagicha  buxgalteriya 
provodkasi beriladi.