Milliy g„oya tarixi va nazariyasi

Partiya jamiyat hayotini demokratlashtirish jarayonida har bir mamlakat oldida 
turgan  vazifalarni  belgilashda  va  royobga  chiqarishda  o‘ziga  xos  o‘rniga  ega 
bo‘ladi hamda muayyan funktsiyalarni bajaradi. 
Partiya  dasturlari  siyosiy–ijtimoiy  aniq  maqsad  va  funktsiyalariga  qaratilgan 
bo‘lib, ular ikki turga bo‘linadi: 
1.
 
Ichki  funktsiyasiga:
  1)  Jipslashtiruvchi.  2)  Muvofiqlashtiruvchi.  3) 
Rag‘batlantiruvchi.4) Etakchilikka intilish. 5) Mavqeiga mosligi. 
2.
 
Tashqi  funktsiyasiga:
  1)  Targ‘ibot  va  tashviqot.  2)  Ma‘lim  ciyosiy 
yo‘nalishga  moslashtirish.  3)  Siyosiy  voqea  va  jarayonlarga  hozirjavoblik  kabi 
vazifalar kiradi.  

---

Milliy g‟oya negizlarini asrab-avaylash, uni himoya qilish shart-
sharoitlari va omillari 
Reja:  
1.
 
Milliy  g‘oyaning  negizlari  tushunchasi,  uning  mazmun  va  mohiyati. 
Milliy ma‘naviy meros va umuminsoniy demokratik printsiplar.   
2.
 
Milliy g‘oya va milliy ma‘naviy meros o‘rtasidagi uzviylikning Prezident 
Islom Karimov asarlarida nazariy asoslanishi.  
3.
 
 Milliy  g‘oya  negizlarini  asrab-avaylash,  uni  himoya  qilish  shart-
sharoitlari va omillari. 
Mustaqillik  yurtimizda  yashayotgan  barcha  xalqlar  uchun  eng  ulkan  tarixiy 
burilish davri bо‗ldi, tabiiyki, bu davr о‗ziga xos asosli g‗oyalarning shakllanishini 
ham talab qildi. 
Tarixiy  jihatdan  zaruriyat,  hayotiy  ehtiyoj  hisoblangan  bunday  g‗oyalar 
О‗zbekiston  Prezidenti  Islom  Karimov  tomonidan  vatan  ravnaqi,  yurt  tinchligi, 
xalq  farovonligi,  komil  inson,  ijtimoiy  hamkorlik,  millatlararo  hamjihatlik,  diniy 
bag‗rikenglik  kabi  milliy,  ayni  paytda,  umuminsoniy  qadriyatlar  sifatida  asoslab 
berildi.
1
  
Milliy istiqlol g‗oyasining qator muhim tarixiy vazifalari bor: 
– 
birinchidan,
  milliy  istiqlol  g‗oyasi  aholini,  avvalambor,  yosh  avlodimizni 
vatanparvarlik,  el  –  yurtga  sadoqat  ruhida  tarbiyalash,  ularning  qalbida 
insonparvarlik  va  odamiylik  fazilatlarini  payvand  qilishdek  olijanob  ishlarimizda 
madadkor bо‗lishi zarur; 
– 
ikkinchidan,
 u Vatanimizning shonli о‗tmishi, buguni va buyuk kelajagini 
uzviy  bog‗lab  turishga,  о‗zimizni  ulug‗  ajdodlarimiz  boqiy  merosining  munosib 
vorislari  deb  his  qilish,  shu  bilan  birga,  jahon  va  zamonning  umumbashariy 
yutuqlariga  erishmoqqa  yо‗l  ochib  beradigan  va  shu  maqsadlarga  muttasil  da‘vat 
qiladigan g‗oya bо‗lishi kerak; 
uchinchidan,
  milliy  istiqlol  g‗oyasi  kelajagi buyuk  davlat qurayotganimizga 
mustahkam  ishonch  bag‗ishlab  ruhimizni  baland,  belimizni  baquvvat  qilishga 
xizmat qilishi lozim.  
G‗oya  va  mafkura.  G‗oya  tushunchasi  mafkura  tushunchasi  bilan 
chambarchas  bog‗liq,  aniqrog‗i  biri  ikkinchisini  yaratadigan  hodisadir.  Mafkura 
kelib chiqishiga kо‗ra arabcha sо‗z bо‗lib, fikrlarning kо‗pligini bildiradi va о‗zbek 
tiliga  kо‗p  asrlardan  buyon  о‗zlashib  ketgan.  Shuningdek,  tafakkur  (fikrlar 
majmuasi)  va  mutafakkir  (fikrlar  egasi)  sо‗zlari  asosida  ham  fikr  tushunchasi 
yotadi. 
Mafkura - muayyan guruh yo qatlamning, millat yoki davlatning ehtiyojlarini, 
maqsad va intilishlarini, ijtimoiy - ma‘naviy tamoyillarini ifoda etadigan g‗oyalar, 
ularni amalga oshirish usul va vositalari tizimidir. 
Prezidentimiz  I.  A.  Karimov  jamiyat  mafkurasiga  shunday  ta‘rif  bergan: 
―Odamlarning  ming  yillar  davomida  shakllangan  dunyoqarashi  va  mentalitetiga 
asoslangan,  ayni  vaqtda  shu  xalq,  shu  millatning  kelajagini  kо‗zlagan  va  uning 
                                                 
1
  Каримов  И.  А.  Миллий  истиқлол  мафкураси  –  халқ  эътиқоди  ва  буюк  келажакка 
ишончдир. – Т.: «Ўзбекистон», 2000. – Б. 3 -31. 

---

dunyodagi  о‗rnini  aniq-ravshan  belgilab  berishga  xizmat  qiladigan,  kechagi  va 
ertangi  kun  о‗rtasida  о‗ziga  xos  kо‗prik  bо‗lishga  qodir  g‗oyani  men  jamiyat 
mafkurasi deb bilaman‖.
1
 
Sodda  qilib  aytganda,  jamiyatimizning  mafkurasi  shu  jamiyatning  fikriy-
g‗oyaviy  tayanchi  bо‗lishi,  oddiy  inson  va  uning  manfaatlarini  ifoda  etishi, 
xalqimizning bexatar,  tinch  – omon,  farovon,  badavlat  turmushga  erishishi  uchun 
kuch - g‗ayrat manbai bо‗lishi lozim. 
Milliy  mafkura, 
birinchidan,
  о‗zligimizga,  muqaddas  an‘analarimizni 
anglash  tuyg‗ularini,  xalqimizning  kо‗p  asrlar  davomida  shakllangan  ezgu 
orzularini, jamiyatimiz oldiga bugun qо‗yilgan oliy maqsad va vazifalarni qamrab 
olishi shart. 
Ikkinchidan,
  jamiyatimizda  bugun  mavjud  bо‗lgan  xilma  –  xil  fikrlar, 
ziddiyatlar  va  g‗oyalar,  erkin  qarashlar,  har  qanday  toifalar  va  guruhlarning 
intilishlari  va  umidlaridan,  har  qanday  insonning  e‘tiqodi  va  dunyoqarashidan 
qat‘iy nazar, ularning barchasini yagona bayroq atrofida birlashtiradigan, xalqimiz 
va  davlatimizning  daxlsizligini  asraydigan,  el  –  yurtimizni  eng  buyuk  maqsadlar 
sari chorlaydigan yagona g‗oya – mafkura bо‗lishi kerak. 
Uchinchidan,
  milliy  mafkuramiz  har  qanday  millatchilik  va  shunga 
о‗xshagan  unsurlardan,  boshqa  elat  va  xalqlarni  mensimaslik,  ularni  kamsitish 
kayfiyati va qarashlaridan mutlaqo xoli bо‗lib, qо‗shni davlat va xalqlar, umuman 
jahon  hamjamiyatida,  xalqaro  maydonda  о‗zimizga  munosib  hurmat  va  izzat 
qozonishda  poydevor  va  rahnamo  bо‗lishi  darkor.  Milliy  mafkura  vositasida  el  – 
yurt  birlashadi,  о‗z  oldiga  buyuk  maqsadlar  qо‗yadi  va  ularni  ado  etishga  qodir 
bо‗ladi. Millat, xalqning hamjihatligi esa har qanday taraqqiyotning garovidir. 
Binobarin,  milliy  mafkura  har  qanday  xalqni  –  xalq,  millatni  –  millat 
qiladigan, uning yо‗li va maqsadlarini aniq – ravshan kо‗rsatib beradigan fandir. 
Mustaqillik  yillarida  jamiyatimiz  a‘zolarining  dunyoqarashi,  fikrlash  tarzida 
teran о‗zgarishlar rо‗y berdi. Xalqimizni birlashtiradigan, bunyodkorlik faoliyatiga 
safarbar  etadigan,  uning  ezgu  maqsadlari  va  hayotiy  manfaatlarini  о‗zida 
ifodalaydigan  milliy  g‗oya  va  mafkurani  yaratish  ijtimoiy  –  siyosiy  va  ma‘naviy 
taraqqiyotimizning  muhim  sharti  bо‗lib  qoldi.  Prezident  Islom  Karimov 
ta‘kidlaganidek: ―Oldimizga qо‗ygan olijanob maqsad – muddaolarimizga yetish, 
eski  mafkuraviy  asoratlardan  batamom  xalos  bо‗lish,  g‗oyaviy  bо‗shliq  paydo 
bо‗lishiga  yо‗l  qо‗ymaslik,  begona  va  yot  g‗oyalarning  xurujidan  himoyalanish, 
bunday  tajovuzlarga  qarshi  tura  oladigan  har  tomonlama  barkamol  insonlarni 
voyaga  yetkazish  zarurati  xalqimiz  va  jamiyatimiz  manfaatlariga  mos  yangi 
mafkurani shakllantirishni taqozo etmoqda‖.