Ruza. Vegetativ organlar. Ildiz. Novda. Kurtak. Novdada barglarning joylashishi



Download 158,83 Kb.
Pdf ko'rish
bet16/22
Sana18.01.2022
Hajmi158,83 Kb.
#386781
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   22
Tikanlar.

 Ikki pallali o’simliklarning  daraxtsimon va o’tsimon vakillarida 

uchraydi.  Novdaning  tikanga  aylanishi  uning  ma'lum  darajada  suv  bug’latish 

yuzasini  kamaytiradi.  Tikanlar  bundan  tashqari    o’simlikni  hayvonlar  yeb 

qo’yishidan himoya qiladi. 

Jingalaklar.

 Jingalaklar novdaning metamorfozi hisoblanib, ular ham  o’simlikning 

qisman bug’latish yuzasini kamaytiradi. Asosiy vazifasi biror substratga ilashishdir. 

Jingalaklar uzumdoshlar, qovoqdoshlar  va boshqa oila vakillarida uchraydi.



 

Xivichsimon  (palaksimon)  yashil  novdalar.  Ular  Ispan  droki,  ritamalar  va 

boshqa  o’simliklarda  uchrab,  barglarini  erta  to’kadilar  (bahorning  o’rtalari  yoki 

yozning  boshlari),  natijada  novdalar  barg  vazifasini  bajarishga  o’tadi.  Fotosintez 

vazifasini  yo’qotgan  yer  ustki  stolonlar  asosan  vegetativ  ko’payish  vazifasini 

bajargani uchun ba'zan ularni gajaklar (qulupnayda) deyiladi.  

Poya  ham  odatdagi  tuzilishli,  o’sishi  cheklanmagan  polisimmetrik 

tuzilishdagi o’simlikning vegetativ o’q organi bo’lib, unda barg va kurtaklar bo’ladi.  

Poyaning  asosiy  vazifasi  tayanch,  mineral  va  organik  moddalarni 

o’tkazishdir, u barg bilan ildizlarni o’zaro bog’laydi. Bulardan tashqari  ko’p yillik 

poyalarda  oz    miqdorda  bo’lsa  ham    oziq  moddalar  to’planadi.  Epiderma  ostida 

xlorenxima to’qimasi bo’lgan yosh poyalar fotosintez jarayonida faol  qatnashadi. 

Yopiq urug’li o’simliklarning  poya va ildiz uchlarida esa bir necha sondagi initsial 

hujayralar  uchratiladi. Ular sitoplazmasining quyuqligi va bir-birlariga nisbatan farq 

qiladi. Poya va ildizda o’sish konuslarining tuzilishi bir-biridan farq qiladi. Ildizning 

nozik uchki meristemasi ildiz qini bilan o’ralgan. Uning o’sish konusida uch turdagi 

hujayralar  guruhini ajratish qabul qilingan: tashqi (dermatogen), o’rta (periblema) 



va  ichki  (pleroma).  Dermatogen  qatlami  hujayralarning  antiklinal,  ya'ni  o’sish 

konusi yuzasiga nisbatan perpendikulyar bo’linishi natijasida keyinchalik ildizning 

birlamchi  qoplovchi  to’qimasi  kelib  chiqadi.  Periblema  qavati  bir  necha  qator 

hujayralardan iborat bo’lib, uning hujayralari periklinal, ya'ni o’sish konusi yuzasiga 

nisbatan  parallel  bo’linadi  va  ulardan  asosiy  to’qima  hosil  bo’ladi.  Pleroma 

hujayralari  turli  yo’nalishda  bo’linish  xususiyatiga  ega  bo’lib,  ulardan  ildizning 

mexanik  va  o’tkazuvchi  to’qimalari  shakllanadi.  Poyaning  o’sish  konusi  biri 

ikkinchisini yopib turuvchi mayda barglar bilan o’ralgan. Ular poyaning uchki qismi 

bilan birgalikda kurtak hosil qiladi. Poyaning o’sish konusida odatda ikki turdagi 

hujayralar    guruhi  ajratiladi:  tashqi  qavat  (tunika)  va  ichki  (korpus).  Tunika 

hujayralari dermatogen hujayralariga o’xshash antiklinal bo’linish xususiyatiga ega 

va  ulardan  poyaning  epidermasi  hosil  bo’ladi.  Korpus  qavati  hujayralari  turli 

yo’nalishda  bo’linishi  sababli  ulardan  poyaning  birlamchi  tuzilishiga  xos  bo’lgan 

barcha to’qimalar kelib chiqadi. 




Download 158,83 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   22




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish