Microsoft Word texnik tizimlarni boshqarish fanidan

3.Avtomobilь transporti va texnika xizmati  ko’rsatish  korxonalarida  
boshqarish  jarayonlarining tizimli  va  majmui tavsifi. 
Korxona  menejmentining  asosiy  belgilari  boshqarish  jarayonida  o’ta  tulik  
amalga    oshiriladi,    yani    korxona    menejmenti    funktsiyalarining    boshqarilishidagi  
muammolarini  tizimli  va  majmui  yondashish yo’li  bilan  yechishda  tavsiflanadi.  
Menejment  yangi-yangi  bilimlar  bilan  tuldirilishda  davom  etmokda. 
           -Menejmentcha  qarashlarning  zamonaviy  tizimlarini        qo’llash: 

---

 
29
Korxonaning    ichki    muhitiga    boshqarishning    ta’sirini    o’tkazish    va    doimiy  
o’zgarib  turuvchi  tashki  muhitga  moslashuv   muammosi.  Tashkilotning   asosiy  
o’zgaruvchan  ichki  muhitiga  tashkiliy  tuzilishi,  odamlar,  resurslar,  texnologiya,  
maqsadlar,    sotsiotexnik    yo’llar    va    boshqalar    kiradi.    Tashkilot    faoliyati    bilan  
bog’lik  bo’lgan  Mehnat  resurslarining  maqsadlari  va  masalalari  tashki  muhitga  
bog’lik.   
Masalan:    materiallar,    Mehnat    resurslari,    mablaglarni    ta’minlovchilar  
(etkazib    beruvchilar),    iste’molchilar    (harid    kiluvchi,    sotib    oluvchi,    haridor),  
xissadorlar,    karz    beruvchilar,    raqobatchilar,    kasaba    uyushmalari,    savdo  
tashkilotlari,  iste’molchilar  jamiyati,  davlat (qonun) organi  mahalliy  organlar  va  
boshqa    korxonalarning    ichki    faoliyatiga    to’g’ri    ta’sir    o’tkazadilar.    Iqtisodiyot,  
siyosat,  huquq,  ijtimoiy-madaniy  omillar,  texnologiya,  fizik-geografik  sharoitlar  
va  boshqalar    korxonaning    ichki    muhitiga    tashkaridan    bilvosita    ta’sir    o’tkazadi 
(2-chizma). 
 
             
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
   
 
Ички мухит тузилиши, 
одамлар, ресурслар 
Хиссадорлар  
Иктисодиёт 
Ижтимоий 
маданий 
омилар 
Физик 
географик 
шароитлар 
Институтционал ташкилий-техник 
шаролитлар 
Ракобатчи-
лар 
Истеъмол-
чилар 
Таъмин-
ловчилар 
Сиёсат  
Хукук  
Манфаатдорилк 
буйича 
иттифоклар ва 
жамиятлар 
Савдо кор 
хоналари 
Давлат 
органлари 
Махаллий 
органлар 
Технология  

---

 
30
 2-chizma  Tashkilotning  ichki  va  tashki  muhitiga  ta’sir  ko’rsatuvchi  omillar  va  
o’zgarishlar. 
 
Menejment    muhitini    tashkil    etuvchi    jamiyat    munosabatining    barcha  
tizimidagi    murakkablashuv    tufayli    tashki    muhit    omillarining    ta’sir    ko’rsatish  
kuchi    keskin    oshadi.    Aynan    tashki    kamrov    tashkilotning    strategiya    va  
taktikasiga  hal  kiluvchi  kuchdir. 
            Boshqarish  jarayonida  tizim  nazariyasini  qo’llash  korxona          
yoki    tashkilotni    o’z    kisimlaridan    tashkil    topgan    ko’rinishda          (birgalikda)  
o’rganish  masalasini  yengillashtiradi.  Qaysiki  u  tashki  muhit  bilan  ajralmasdir. 
Korxona    yoki    tashkilotning    ichki    muhiti    ishlab    chiqarish    yoki    xizmat  
ko’rsatishga    ta’sir    ko’rsatuvchi    o’zgarishlardan    tashkil    topadi.    Bu    korxona  
tuzilishi,    uning    madaniyati    va    ne’mati,    odamlari  va    ularning    bilimlari,  
kobilyatlari  va  o’zaro  ta’sir  etish  san’ati.  SHunga  karamasdan,  Bular  har  doim  
ham  menejmentning  to’g’ri  nazorati  ostida  bo’lavermaydi,  chunki  tashkilot  o’z  
faoliyatida    tashkaridan    keladigan    energiya,    axborot    va    boshqa    resurslarga  
bog’lik. 
           Menejmentda    holatbay    yondashishni    qo’llash    bu    korxona    ishiga    aynan  
faoliyat    ko’rsatib    turgan    vaqtida    hal    kiluvchi    muayyan    holatlarni    tanlashdir.  
SHundan    kelib    chiqib,    usullarning    o’ziga    xos    muhimligi    kelib    chiqadi,    ular  
yordamida  maqsadga  samarali  erishishi  mumkinligi  tanlab  olinadi. 
           Menejment    ijtimoiy    mas’uliyatining    tan    olinishi    korxonada    ishlayotgan  
har  bir  hodim  oldiga,  butun  bir  jamiyat  oldiga  muhim  vazifa  kuydi.  SHu  bois  
mamlakatimizda  milliy   madaniyat  va  iqtisodiyotga,  tarixiy  kadriyatlarga  yetarli  
e’tibor    berilmokda,    milliy    davlatchilik    asoslari    rivojlanmokda.    Jaxondagi  
rivojlangan  mamlakatlar  tajribasiga  e’tibor  berilsa (Buyuk  Britaniyada  monarxiya  
boshqaruv    tizimi    saklanib    kolinganini    eslash    kifoya),    milliy    davlatchilik  
an’analaridan    meros    tarzida    saklanib    kolinganligi    misol    bo’lishi    mumkin.    Biz  
ham    milliy    davlatchilik    an’analarini    xayotga    (boshqarishga)  joriy    etish    bilan  
ijtimoiy  mas’uliyatni    oshirishimiz  mumkin. 

---

 
31
Bizda    kadimdan    jamiyatning    turli    bosqichlarida    o’z-o’zini    boshqarish  
instito’tlari  (an’analari)  davom  etib  kelgan,  jamoa  rahbarlari,  xokimlar,  amirlar  
va    oksakollarni,    keyinchalik    kozilarni    saylash    tartibi    joriy    qilingan.    SHark  
mo’tafakkirlari    davlat    va    jamiyat,    podsho    va    raiyat    xaqida    yozganlarida  
insonning  ma’naviy  yetukligi,  pokligiga  asosiy  e’tiborni  qaratib,  adolat,  rostlik,  
mexr-shafkat,    saxovat  va    kanoat    kabi    sifatlarni    ximoya    qilganlar.    Soxibkiron  
Amir    Temur    o’z-o’ziga  «rostlik-saodatdir»,    deb    bejiz    yozib    kuymagan  edi.  
Ayniksa  Amir   Temur  davrida   va   undan  keyingi   yillarda  SHarkda  demokratik  
boshqarish    xususiyatlarimavjud    bo’lib    kelgani,    o’z-o’zini      boshqarishning  
shakllari  amal  qilgani  tarixiy  manbalardan  ma’lum. 
             Gap    korxonani    boshqarish    jarayonlarining    tizimi    xaqida    borar    ekan,  
ishlab  chiqarish  (xizmat  ko’rsatish)ning  umumtexnologik   va  iqtisodiy  asoslarida  
turli    ijtimoiy –  iqtisodiy        tizimlar   paydo  bo’ladi,   ular  o’rin  almashib  turadi.  
Har  bir  tizim  ma’lum  davrda   amal  qilib,  o’z  imkoniyatlarini  tugallagach,  uning  
o’rniga    yangi    tizim    paydo    bo’ladi,    u    ham    eskirib    o’z    o’rnini    boshqasiga  
bushatib    beradi.    Tizim-bu    jamiyatning    sotsial    iqtisodiy    tuzilishi,    uni    tashkil  
etuvchi,    bir-birini    takazo    etuvchi,    o’zaro    ta’sir    o’tkazuvchi    unsurlarning  
(elementlarning)  majmui  bo’lib,  bunda  unsurlar  birgalikda  amal  qiladi,  natijada  
ayrim  unsurlarga  xos  bo’lmagan   umumiy  xususiyatlar  paydo  bo’ladi.  Tizim - bu  
har  xil  unsurlar    ta’sirida    paydo    bo’ladigan    umumiylikdir.    Ukuv    jarayonida  
o’rganiladigan    boshqarish    xaqidagi    bilimlar    muayyan    vokea    va    xodisalarni  
ifodalasa,    shundagina    menejerlar      amalda    qo’llashlari    mumkin.    Korxonalarda  
ko’prok    tizim    iqtisodiy    kategoriyaga    yakin.    Korxonalarda    ko’prok    tizim  
iqtisodiy  kategoriyaga  yakin.  Korxonalarda  ishlab  chiqaruvchi  Mehnat  resurslari  
va   ishlab  chiqarish   munosabatlari   va  tavsifini  aks  ettiruvchi   ijtimoiy-iqtisodiy,  
ilmiy-texnik    va    tabiy    omillar    ta’sirida    tashkil    topadigan,    serunum    ixtisos  
bo’yicha  texnika  va  texnolgiyani  ishlab  chiqarish  kabilar  tizim  deb  anglanadi. 
Korxona  menejmenti,  uning  hamma  unsur (element) lari  optimal  nisbatda  
bo’lsagina,  majmui  ravishda  o’rganilsa  va  boshqarilsa  samarali  bo’ladi.