Guliston davlat universiteti «pedagogika va psixologiya»

Risar  tarbiyasi. 

Cherkovga  qarashli  maktablar  va  faqat  diniy  ruhdagi  tarbiya  endi  o’rta  asrlar  jamiyatiga 

hukmron bo’lgan harbiy-pomeshchiklar tabaqasiga  mansub dunyoviy feodallarning talablariga javob bera olmaydigan 

bo’lib  qoldi.  Yer  va  krepostnoy  dehqonlar  dunyoviy  feodallarning  xususiy  mulki  bo’lib,  bu  feodallar  krepostnoy 

dehqonlarni  shafqatsiz  va  ekspluatasiya  qilar  va  ularni  qurol  kuchi  bilan  o’zlariga  itoat  qildirar  edilar.  Ular 

dehqonlarning qo’zg’olonlarini bostirishda va boshqa mamalakatlarga qarshi urushlarda ishtirok qilardilar, o’zlarining 

yer,  suv  mulklarini  orttirish  maqsadida  doim  bir-biriga  hujum  qilish,  o’zaro  urush  qilardilar.  Shuning  uchun  ham 

dunyoviy feodallar muhitida risar fazilatlariga ega bo’lgan odam ideali vujudga keldi. Bu idealga muvofiq risar tajribali, 

mohir va mard jangchi, krepostnoy dehqonlarga nisbatan qattiqqo’l, shafqatsiz va ayni vaqtda feodal tabaqasiga mansub 

kishilarga  nisbatan oliyjanob, nazokatli, odobli, xushmuomalali, vijdonli,  fidokor va sodiq  odamdir.  Risar  ideali  bilan 

bir vaqtda alohida tarbiya tizimi, ya’ni risar tarbiyasi ham vujudga keldi. 

G’arbiy  Yevropada  XII-XIII  asrlarda  hunarmandchilik  va  savdoning  rivojlanishi  shaharlarning  o’sishiga  va  shahar 

madaniyatining vujudga kelishiga sabab bo’ldi. shaharning asosiy aholisini tashkil qiluvchi hunarmand va savdogarlar 

o’z  bolalariga  amaliy  faoliyat  uchun  zarur  bo’lgan  bilim  berishga  manfaatdor  edilar.  O’sha  vaqtda  ishlab  turgan 

cherkovga  qarashli  diniy  maktablar  bunday  bilim  bermas  edilar.  Shu  sababli  sexda  birlashgan  hunarmandlar  va 

gildiyalarda  birlashgan  savdo  ishlab  turgan  cherkovga  qarashli  diniy  maktablar  sex  maktablari  va  gildiya  maktablari 

deyilar  edi.  Keyinchalik  esa  sex  va    gildiya  maktablari  magistrat  maktablariga,  ya’ni  shahar  boshqarmasi  (magistrat) 

harajatidagi maktablarga aylandi.