48
quyidagilarni unutmasligi kerak:
•
sinf jamoasiga nisbatan bir qolipdagi fikrlarning muayyan tizimiga ega bo‘lishi;
•
o'quvchilar bilan doimo erkin muloqot qila olishi, har bir o‘quvchiga individual shaxs sifatida
yondashishi;
•
birorta ham o‘quvchisining yomon bo’lishiga, ularning hurmat e’tiborini qozonmasligi
mumkin emasligiga ishonch hosil qilishi;
•
biror o‘quvchiga nisbatan ishonchsizlik, salbiy munosabat sinf jamoasi bilan o‘zaro yaxshi
munosabatni yo‘lga qo‘yilishiga xalaqit qilishini bilishi;
•
0‘quvchilar bilan muloqotda haddan tashqari masofani (subardinatsiya) saqlash mumkin
emasligi;
•
sinf jamoasida sodir bo'ladigan kulgili vaziyatlarda 0‘qituvchining o‘ta jiddiy va qat’iy
bo‘lishi jamoadagi qaltis ahvolni murakkablashtirib yuborishini unutmasligi;
•
har bir o‘quvchiga beriladigan xolisona va adolatli baho (ijobiy yoki salbiy) o‘qituvchi va
0‘quvchi orasidagi munosabatni mustahkamlaydigan ko‘prik ekanligini unutmaslik.
0‘qituvchining kasbiy pedagogik faoliyatida dilkashlik fazilati o'quvchilar jamoasi bilan qizg'in,
muvaffaqiyatli muloqotga kirishib ketishida namoyon bo’ladi. Avvalo, o‘qituvchi o‘zining kasbiy-
pedagogik dilkashlik fazilati haqida va uning nima ekanligini va tarkibiy qismlari nimalardan
iboratligi to‘g‘risida aniq ma’lumotga ega bo’lishi lozim. Shu bilan birga, o‘qituvchi o‘zining
kasbiga xos bo’lgan shaxsiy fazilatlari nuqtai nazaridan e’tibor berib, dilkashlikning qanday
jihatlarini o‘zida shakllantirish lozimligini aniqlashi va o‘z-o‘zida kommunikativ hislatlarni
tarbiyalashning shaxsiy rejasini tuzishi kerak.
Pedagogik kommunikatsiyaning o'qituvchi kasbiy faoliyatidagi ahamiyati shundan iboratki,
unda o'qituvchining yuksak kommunikativ madaniyati qay darajada ekanligi namoyon bo’ladi.
0‘qituvchining kommunikativ madaniyati o‘z navbatida turli pedagogik vaziyatlarda paydo
bo’ladigan oddiy insoniy dilkashlik xususiyatiga tayanadi. Har birlarimizda, o'z shaxsiy
muloqotimizning va o‘zgalarning biz bilan olib boradigan shirin xushmuomalali muloqotidan
ko'plab ajoyib taassurotlar xotiramizda saqlanadi. 0‘zaro muomalada dilkashlik fazilatlarini
namoyish etadigan ko‘plab pedagog ustozlarni bilamiz. Ular har qanday vaziyatlarda kishilar bilan
bemalol muloqotga kirishib keta oladilar. Biroq, muloqotda butun suhbat jarayonini faqat o‘ziga
qaratib, kommunikatsiyaning qoq markazida faoliyat ko‘rsatishni istovchi o'qituvchilar ham bor.
Hayotda yana shunday o'qituvchilar uchraydiki, ular muloqotda kamgap, suhbatda istar-istamas
ishtirok etishadi, mutlaqo faol kommunikativ rolni bajarishmaydi. Faqat kommunikativ xulqi bilan
suhbatdoshini poilab turadi. Ba’zan hech kim bilan umuman muloqotga kirisha olmaydigan tund
toifali o'qituvchilar ham uchraydi. Ammo, pedagogik faoliyatda muloqotdagi xushmuomalalilik
nafaqat insoniy fazilat sifatida, balki o'qituvchilik kasbini tanlagan har bir kishining
Do'stlaringiz bilan baham: