Toshkent davlat agrar universiteti botanikadan laboratoriya

82-rasm. Kungaboqar (helianthus anuus): 
A—o’simlikning yuqori qismi: 1—Tilsimon sohta gul, 2—trubkasimon gul, 3—kosacha, 
4—gultoj, 5—changchilari, 6—kungaboqar gulining orqa tomonidan ko’rinishi.  
 
 
 
 

---

 158
 
 
 
 
 
 
83-rasm. Qoqio’t (Taraxacum): 
A—umumiy ko’rinishi, B—to’pguli, V—uzunasiga kesilgan to’pguli, G—ayrim guli, D—
changchisi, E—mevasi, J—uzunasiga bo’lingan mevasi, 1—o’rovchi bargchasi, 2—gul 
o’rni, 3—ukpari.  
 
 
 
ISh TARTIBI VA TOPShIRIQLAR. 
1.Gerbariy na'munalaridan foydalanib, oilaning umumiy morfologik 
tuzilishi bilan tanishing, turkum va turlarini aniqlang, ularning tuzilishini tahlil 
qiling. O‘rganilayotgan o‘simliklarning bargiga, poyasiga, savatcha va uning 
o‘rama barglar soniga, gul o‘rniga, gul tiplarining xillariga va ularning qaysi biri 
qanday jinsga ega yoki ega emasligiga e'tibor bering va farqli tomonlarini qisqacha 
ta'riflab, rasmlarini chizib oling. 

---

 159
2.Gul tiplarining formulasini tuzing: 
 
a) naychasimon gul:
 
 
     
Ca
(5)-0-pap
Co
(5)
A
(5)
G
(2)
  
 
b) tilchasimon gul:   

    Ca
(5)-0-pap
Co
(5)
A
(5)
G
(2)
 
 
v) soxta tilchasimon gul: 

 
♀
 Ca
(5)-0-pap
Co
(3)yoki(3-2)
A
(0)
G
(2)
 
 
g) karnaysimon gul:  

    Ca
(5)-0-pap
Co
(5-7)
A
(0)
G
(0) 
 
Meva kollektsiyalaridan foydalanib, oila vakillari mevasining tuzilishini 
o‘rganing. Mevada saqlanib qolgan ukparini (popuk) rangiga, ba'zan ularning 
bo‘lish bo‘lmasligiga nazar tashlang va rasmlarini chizib oling. 
Quyidagi oilacha o‘simliklarini lotincha va o‘zbekcha nomlarini yozing. 
A) Naychasimonguldoshchalar; Helianthus annuus-oddiy kungaboqar, Car-
thamus-mashar. Matricaria-moychechak, Ashillea-bo‘ymadaron, Artemisia -
shuvoq, A.absinthum-ermon, A.annua-burgan, Centhaurea-bo‘tako‘z. Cirsium- lat-
ta tikan. Xanthium-qo‘y tikan. Acroptilon-Kakra, Carduus- qush qo‘nmas. 
V).Tilchasimonguldoshchalar, Cichorium- Sachratqi, Tragopogon-echki 
saqol, Taraxacum- qoqi o‘t. Sonchus- bo‘ztikan. Scorzonera-Skorzonera, Lactuca-
laktuk,(sut cho‘p).