Ijtimoiy-iqtisodiy tizimlar va mulkchllik munosabatlari

Xulosalar

1.  Jamiyatning  ijtimoiy-iqtisodiy  taraqqiyoti  bir  xilda  va 

tekis  ketmay,  uni  turli  bosqichlarga  ajratish  mumkin.  Mazkur 

bosqichlarini 

bilishda 

tarixiy-formasion, 

madaniylashish 

(sivilizasiya)  darajasi,  texnika  va  texnologik  taraqqiyot  darajasi, 

sosial-iqtisodiy  shakllarning  o ‘zgarishi  kabi  jihatlar  bo‘yicha 

yondashuvlar  mavjud.

2.  Iqtisodiy  tizim  har  bir  davrda  va  makonda  amal  qilayotgan 

iqtisodiy  munosabatlari  iqtisodiyotni  tashkil  qilish  shakllari,  xo‘jalik 

mexanizmi  va  iqtisodiy  muassasalar  majmuasini  o‘z  ichiga  oladi. 

Iqtisodiy  nazariyada  ko‘pincha  iqtisodiy  tizim  tushunchasini  ishlab 

chiqaruvchi  kuchlaming  rivojlanish  darajasi  bilan  bog‘lab,  shu 

asosda  dunyodagi  mamlakatlar  iqtisodiyoti  an’anaviy  iqtisodiyot, 

ma’muriy-buyruqbozlik  iqtisodiyoti  va  bozor  iqtisodiyoti  tizimlariga 

ajratiladi.

3. Mulkchilik  munosabatlari  -   shaxsiy,  jamoa  va  davlat 

manfaatlarini  o‘zida  ifoda  etib,  ishlab  chiqarish  omillari  va 

natijalaridan  foydalanish  borasida  kishilar,  jamoalar,  tarmoqlar, 

hududlar va davlat o‘rtasidagi  munosabatlar majmuasidir.

4.  Mulkchilik  munosabatlarining  iqtisodiy  mazmuni  moddiy 

va 

ma’naviy 

ne’matlami 

o ‘zlashtirish 

borasidagi 

iqtisodiy 

munosabatlarni  o‘zida  aks  etadi.  Agar  mulkchilikning  iqtisodiy 

mazmuni  u  yoki  bu  obyektni  o ‘zlashtirish  va  foydalanish  borasida 

subyektlar  o ‘rtasidagi  munosabatlarni  bildirsa,  mulkchilikning 

huquqiy  mazmuni 

subyektning  obyektga  nisbatan 

boMgan 

munosabatini  aks ettiradi.

5.  Mulkni  davlat  tasarrufdan  chiqarisrt  va  xususiylashtirish  -  

korxonalar  nizom  fondida  davlat  ulushining  qisqarishi,  ularning 

investision 

jozibadorligini 

oshirish 

va 

xorijiy 

investorlami 

xususiylashtirish  jarayoniga  jalb  etishni  kengaytirishga  qaratilgan 

kompleks dasturdan  iborat jarayondir.

123

www.ziyouz.com kutubxonasi

---