Ish yuritishni tashkil qilish. Arxeografiya va uning vazifalari

Hujjatlarni  saqlash  – 

har  bir  arxivning  asosiy  vazifalaridan  biridir. 

Hujjatlarni  saqlash,  arxivga  topshirish  deganda,  “keraksiz  qog„ozlardan  qutulish” 

emas,  balki  ulardan  ma‟lum  muddat  –  3,  5,  10,  25,  40,  75  yil,  asrlar  davomida 

ma‟lum  qiymatga  ega  ekanligida  foydalanish  tushuniladi.  Va  saqlanish  muddati 

davomida  hujjatlar  o„g„irlikdan,  layoqadsizlik  oqibatida  yo„qolish,  salbiy  sharoit 

tufayli yo„q bo„lishdan, hujjatning fizik asosi buzilishidan ( qog„oz, plyonka, kalka 

va boshqa. ) va hujjatdagi matnni o„chib ketishidan  saqlash zarur. 

Arxiv  hujjatlarini  saqlashni  asosiy  shartlaridan  biri  ularni  maxsus 

ta‟mirlangan arxiv saqlov xonalarida saqlash; ma‟lum saqlash rejimiga rioya qilish; 

hujjatlarni  saqlovxonalardan  berish  va  qaytib  olishni  qat‟iy  hisobga  olib  borish. 

Arxiv saqlov xonalarining eshigi ish vaqtida mahkam yopilgan, ish vaqtidan so„ng 

esa tamg„alangan yoki plombalangan bo„lishi shart. 

Hujjatlarni saqlashga qo„yiladigan asosiy talablar davlat arxivlari uchun ham 

idora arxivlari uchun ham bir xil. 

Davlat  arxivlari  uchun  maxsus  binolar  quriladi.  Respublikada  hujjatlarni 

miqdoriga qarab qator davlat arxivlari binolari qurilgan. Ularda maxsus hujjatlarni 

tozalash va restavratsiya qilish xonalari mavjud. 

Arxiv  binosi  tashqi  muhit  ta‟siridan  himoyalangan    bo„lishi  lozim.  Arxiv 

binosida  mavjud  bo„lgan  isitish  tizimi  kutilmagan  favqulodda  vaziyat  doimo 

nazoratda bo„lishi kerak. Ishchi xonalar saqlovxonalardan ajratilgan holda bo„lishi 

kerak.  Ishchi  xonalar  saqlovxonalardan  ajratilgan  holda  bo„lishi,  agar  saqlovxona 

birinchi  qavatda  joylashgan  bo„lsa,  deraza  romlariga  metall  reshetkalar;  agar 

---

8 

 

arxivdan  hovliga  yoki  ko„chaga  chiqish  eshigi  bo„lsa,  u  metall  list  bilan  ishlov 

berilgan bo„lishi; arxiv saqlovxonasiga signalizatsiya o„rnatilgan bo„lishi kerak. 

Arxiv binosi yong„in xavfsizligi talablariga javob berishi lozim; elektr isitgich 

asboblari,  sun‟iy  yoritish,  gugurtdan,  shamdan  foydalanish,  sigaret  chekish 

qat‟iyan taqiqlanadi. Arxiv binosida har bir xonaga ikkitadan ko„rinadigan joylarga  

har 40-50 m kv ga o„t o„chirish anjomlari osib qo„yiladi. Bundan tashqari yong„in 

xavfsizligi shlangalari krani bilan, vodoprovod yo„q joyda esa quruq qum paketlari 

yashiklarga  solib  qo„yiladi.  Butun  arxiv  binosiga  yong„in  xavfsizligi 

signalizatsiyalari o„rnatilgan bo„ladi.  

Arxiv  saqlov  xonalari  metall  stellajlar  bilan  ta‟minlangan  bo„lishi,  agar 

stellajlar  yog„ochdan  yasalgan  bo„lsa,  ularga  o„tda  yonmaydigan  maxsus  tarkib 

bilan ishlov beriladi.