Termiz davlat universiteti psixologiya kafedrasi

Sezgilarning asosiy xususiyatlari 
Adaptasiya  (moslashuvchanlik)-
sezgi  organlari  sezgirligining  qo‘zg‘atuvchi 
ta‘siri  ostida  o‘zgarishiga  aytiladi.  Bu  hodisaning  uch  xil  turini  ajratish  mumkin:                       
1.  Qo‘zg‘atuvchining  uzoq  muddat  davomida  ta‘sir  etishi  jarayonida  sezgining 
tamomila  yo‘qolib  qolishiga  o‘xshash. Masalan, hid bilish  sezgilari  atrof-muhitga 
ѐqimsiz  hid  yoyilgandan  keyin  ko‘p  o‘tmay  batamom  yo‘qolib  qolishi  ham 
adaptasiya  hodisasi  hisoblanadi.  2.  Kuchli  qo‘zg‘atuvchining  ta‘siri  ostida 
sezgining  zaiflashib  qolishi.  Masalan,  sovuq  qo‘zg‘atuvchi  hosil  qiladigan 
sezgining  jadalligi  qo‘lni  sovuq  suvga  solganda  susayadi.  3.  Kuchsiz 
qo‘zg‘atuvchining  ta‘siri  ostida  sezgirlikning  ortishi  ham  adaptasiya  deb  ataladi. 
Ko‘rish  analizatoriga  tadbiqan  buni  qorong‘ulik  adaptasiyasi  deyiladi.  Masalan, 
qorong‘ulikda uzoq vaqt bo‘lish ta‘siri ostida ko‘zning sezuvchanligining ortishi. 

---

58