Menejmet va marketing

A. Fayol boshqarishni:

 



 

Kelajakni ko‘ruvchi; 



 

Faoliyatni tashkillashtiruvchi; 



 

Tashkilotni idora qiluvchi; 



 

Faoliyat turlarini muvofiqlashtiruvchi; 



 

Qaror va buyruqlarning bajarilishini nazorat qiluvchi kuchli qurol  

deb ataydi. Bu fikrlar xozirgi davrgacha boshqarish fani asosida yotadi. 

 

“Ilmiy menejment” va “mumtoz menejment” namoyandalari mexnatni ilmiy 

tashkil qilish tamoyillarini ishlab chiqishdi. Mexnatni 

texnokratik 

boshqarilishiga 

---

19 

с 

asos solishdi. Bu tamoyillar asosida: 



 

raxbarning xodimga bo‘ladigan munosabatlari aloxidalashtirildi; 



 

mexnatni rag‘batlantirish qat’iy me’yorlashtirildi; 



 

mexnatni rejalashtirish va uni nazorat qilish qat’iylashtirildi; 



 

mexnatga jismonan majburlash o‘rnatildi; 



 

yollanma  ishchidan  fikrsiz  robot  sifatida  foydalanish  usuli  qat’iy 

o‘rnatildi. 

Mexnatni  texnokratik  boshqarish  usuli  yollanma  ishchilarning  mexnat 

unumdorligini  oshirishda  g‘oyatda  samarador  va  maqbul  usul  sifatida  ko‘p  yillar 

davomida xizmat  qildi.  Ayniqsa, bu  usul G.Ford zavodlarida  yuqori  rivojlanishga 

erishdi.  Uning  boshqa  kompaniyalardagi  izdoshlari  ishlab  chiqarishni  uzluksiz-

konveyer usulida tashkil etishlari boshqarishni markazlashtirishga, mexnatni ilmiy 

tashkil etishga, unumdorlikni keskin o‘stirishga erishdilar. 

1850-1860 yillarda fan-texnika omilining kuchayishi mexnatni tashkil qilish 

va 

uni 

boshqarishda 

qo‘llanilayotgan 

texnokratik 

usulning 

xam 

takomillashtirilishini  taqoza  etdi.  Fan-texnika  taraqqiyoti  yangi  texnologiyalarni 

kirib  kelishini  jadallashtiradi.  Endi  ishchi  kuchiga  bo‘lgan  munosabat  tubdan 

o‘zgaradi. 

Shunday  bir  sharoitda  ilmiy  va  mumtoz  menejmentlarga  muqobil  xarakat 

sifatida  A¡Shda  1820-1830  yillari  “teylorizm”ga  qandaydir  darajada  qarshi 

turuvchi  yangi  nazariya  -