Kirish laboratoriya ishlarini bajarishning umumiy qoidalari 1

HM 150.05 gidrostatik bosimni o’lchash uskunasi

 yordamida quyidagi asosiy o’rganish 

mavzularini tajribalar o’tkazish orqali tadqiq qilish mumkin: 



 

Og’irlik kuchi hisobga olingan holda suyuqlikdagi bosimni taqsimlash; 



 

Gidrostatik bosimning “ko’ndalang kuchi”;  



 

Ko’ndalang kuchning bosim markazi. 

 

1. Suv uchun idish 

 

5. Suv darajasini ko’rsatgich 

2. To’xtatgich (stopor) 

 

6. Reyter 

3. Sirg’algichli (polzunli) 

rostlagich 

 

7. Tarozi toshi 

4. To’xtatish (stopor) shtifti 

 

8. Tutqichlar 

 

Bosim markazi nazariyasi 

p

hyd

 “gravitasion bosim” suyuqliklarning gidrostatik bosimi hisoblanadi. U chuqurlik 

kattalashib borish mobaynida o’z og’irligi oqibatida ortib boradi va quyidagi formula 

bo’yicha hisoblab chiqiladi:  

 

---

(1) 

 



 – suv zichligi; 

g – og’irlik kuchi oqibatida tezlashish (g=9,81 m/s

2

); 

t – suyuqlik yuzasidan masofa. 

Tosh terilgan to’g’onga yoki kemalar korpusiga, masalan, gidrostatik bosim tufayli ta’sir etuvchi 

kuchlarni hisoblab chiqish uchun quyidagi ikki harakat talab qilinadi: 



 

Faol yuzaga siqiluvchi yuklamani kuch ishlatiladigan joyda, “bosim markazi”da, 

vertikal faol yuzada qo’llaniladigan F

p

 teng ta’sir etuvchi kuchga qadar kamaytirish. 



 

Faol yuzadagi tekislikda kuch markazini aniqlash orqali ushbu bosim markazining 

belgilangan holatini aniqlash 

 

Dastlab bu bosim markazini qanday qilib aniqlash mumkinligini namoyish etadi. So’ngra F

p

 

teng ta’sir etuvchi kuch hisoblab chiqiladi.