Buxoro davlat universiteti abdullaev a. J, Qayimova z. A, Boltaev sh. Sh, Narzieva d. M


 Nobank kredit tashkilotlarining resurs bazasini shakllanishi



Download 3,95 Mb.
Pdf ko'rish
bet237/274
Sana16.01.2022
Hajmi3,95 Mb.
#372715
1   ...   233   234   235   236   237   238   239   240   ...   274
Bog'liq
Bul va banklar

 
18.2. Nobank kredit tashkilotlarining resurs bazasini shakllanishi.  
 
Ilk marotaba kredit kooperativini tashkil etish kontseptsiyasi 1850 
yilda  Germaniyada,  aholining  kam  ta`minlangan  qatlamlarining 
moliyaviy  ehtiyojlarini  qondirish  maqsadida  paydo  bo`lgan. 
Tegirmonchi  va  novvoylarning  dastlabki  kooperativ  kredit  jamiyatini 
tuzgan  German  SHultse-Delich  va  kredit  uyushmalari  faoliyatining 
asosiy  qoidalarini  birinchi  bo`lib  bayon  etgan  hamda  keyinroq  kredit 
uyushmalari  federatsiyasi  (assotsiatsiyasi)ni  shakllantirishga  ko`mak 
bergan  Frederik  Rayfayzen  kooperativ  harakatiga  asos  solganlar. 
Frederik Rayfayzeng bu inson birinchi bo`lib kredit uyushmalar uchun 
faoliyat 
printsiplarini 
yozadi 
va 
keyinchalik 
KREDIT 
UYUSHMALARI 
ASSOTSIATSIYASINI 
tashkil 
etadi. 
Bu 
assotsiatsiyani tashkil etib, yangi ochilgan kredit uyushmalarni qonun, 
mijozlar bilan ta`minlash bilan shug’ullangan. 
Kredit  uyushmalari  –  kooperativ  moliya  tashkiloti  bo`lib,  u 
uyushma  a`zolariga  tegishli  va  ularga  demokratik  printsiplar  asosida 
xizmat ko`rsatadi. Kredit uyushmasining maqsadi jamg’armalarni jalb 
qilish, umumiy mablag’lardan a`zolarga kreditlar berishda foydalanish 
va  uyushma  a`zolarining  moliyaviy  ahvolini  yaxshilovchi  boshqa 
moliya xizmatlarini ko`rsatishdan iborat. 
Kredit  uyushmalarni  ro`yxatdan  o`tkazish  va  litsenziya  berishni 
amalga oshiruvchi organ bo`lib “Markaziy bank tug’risida”gi qonunga 
binoan,  O`zbekiston  Respublikasi  Markaziy  banki  amalga  oshiradi. 
YUkorida aytilganidek, kredit uyushmalarining asosiy maksadi bo`lib 
o`zining  a`zolariga  yuqori  sifatli  va  tezkor  hizmatlar  ko`rsatishdan 
iboratdir. 
Markaziy  bank  to`g’risidagi  qonunga,  “Kredit  uyushmalari 
to`g’risida”gi  qonunga  ko`ra  kredit  uyushmalari  faoliyatini 
O`zbekiston  Respublikasi  Markaziy  banki  tartibga  soladi.  U  kredit 
uyushmalari  uchun  majburiy  bo`lgan  moliya  operatsiyalarini 
o`tkazish,  buxgalteriya  hisobi  va  hisobotini  yuritish  qoidalarini 
belgilaydi. 


298 
 
Quyidagi xujjatlar kredit uyushmalari faoliyatini tartibga soladi: 

 
O`zbekiston Respublikasi Fuqarolik kodeksi; 

 
O`zbekiston  Respublikasi  “Kredit  uyushmalari  tug’risida”gi 
qonuni; 

 
O`zbekiston  Respublikasi  Markaziy  Bankining  me`yoriy 
hujjatlari. 
Kredit  uyushmasining  ta`sis  hujjati  bo`lib  uning  ustavi 
hisoblanadi.  Ustav  kredit  uyushmasi  muassislarining  umumiy 
yig’ilishida  qabul  qilinishi  kerak.  Kredit  uyushmasi  a`zosi,  auditor, 
istalgan  manfaatdor  shaxsning  talabiga  ko`ra  kredit  uyushmasi  unga 
ustav bilan tanishish imkoniyatini berishi shart.  
Bozor  ehtiyojlaridan  kelib  chiqib  faoliyat  yuritadigan  kredit 
uyushmasi  o`z  ishtirokchilariga  moliyaviy  mahsulot  va  xizmatlar 
taqdim  etadi  –  ya`ni,  u  siyosat  yoki  hukumatga  emas,  balki 
ishtirokchilarga  mo`ljallangan.  Kredit  uyushmasining  faoliyati 
moliyaviy 
subsidiyalarga 
bog’liq  emas.  Kreditlash  uchun 
mo`ljallangan  mablag’larning  asosiy  manbai  jamg’arma  depozitlari 
hisoblanadi.  Ushbu  mablag’larning  o`sishi  jamg’armalarni  safarbar 
qilishning 
o`sishiga, 
kredit 
uyushmasining 
ichida 
esa 
– 
kapitallashtirish (taqsimlanmagan foyda) orqali o`sishga bog’liqdir. 
Kredit  uyushmasi  (KU) kooperativ bo`lib, unga a`zo bo`lgan har 
bir  kishi  uning  sherik  egasiga  aylanadi.  Sizning  uyushmadagi  pay 
hisob varag’ingiz sizning “ulushingiz”ni bildiradi. Biroq pay badallari 
birjadagi  kursi  o`sishi  yoki  tushib  ketishi  mumkin  bo`lgan 
aktsiyalardan  farq  qiladi.  Pay  badallari  hisob  varaqlari  bo`yicha 
dividendlar to`lanadi. Kredit uyushmasi kooperativ bo`lganligi sababli 
u amalda ishlab topilgan ortiqcha foydanigina taqsimlay oladi. 

Download 3,95 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   233   234   235   236   237   238   239   240   ...   274




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish