Buxoro davlat universiteti abdullaev a. J, Qayimova z. A, Boltaev sh. Sh, Narzieva d. M

... V
r
 ... Q
k 
 F
ks
 
  B
k 
– kreditning berilishi;    
 
O
kz
–  kreditning  qarz  oluvchi  tomonidan  vaqtinchalik 
ehtiyojlarini qondirish uchun olinishi; 
  I
k
  –  kreditning  ishlatilishi  qarz  oluvchining  kreditni  nima 
maqsadda olganligi bilan uzviy bog’liq bo`ladi;
 
 
V
r 
–  qarz  oluvchining  xo`jaligida  qarzga  olingan  qiymat 
aylanmasi  tugallanishini  resurslarning  aylanmadan  chiqarilishini 
ifodalaydi;  
                                                           
1
Abdullaeva SH.Z. Pul, kredit va banklar/ SH.Z. Abdullaeva . – 2000.: 115 бет 
 
 
Кредит таркиби
 
Кредит субъекти
 
Кредит объекти
 
 
Кредитор
 
 
Қарз олувчи
 
Қарзга берилувчи 
қиймат йўналиши
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

154 
 
 
Q
k
 – kreditni qaytarish; 
  F
ks
  –  vaqtinchalik  berilgan  qiymatni  kreditor  qo`liga  qaytib 
kelishi (% bilan). 
  Kreditning  mohiyatini  malum  vaqtdan  keyin  qaytarib  berish  va 
foiz bilan qaytarish sharti yanada kengroq ochib beradi. Bu har ikkala 
shartdan  tashqari,  kreditning  iqtisodiy  kategoriya  sifatida  harakat 
qilishini  asoslash  uchun  iqtisodiy  munosabatlarning  chuqur  ijtimoiy  
iqtisodiy belgilarini hisobga olish zarur.  
  Kredit  mohiyatining  tahlili  uzluksiz  jarayon.  Tahlil  jarayonida 
yangidan yangi belgilar, xususiyatlar yuzaga chiqishi mumkin. 
  Har  qanday  iqtisodiy  kategoriya  o`zining  funktsiyalariga  ega 
bo`lgani  kabi  kredit  ham  o`zining  bir  qator  funktsiyalariga  ega. 
Ijtimoiy  iqtisodiy  tizimda  kreditning  o`rni  va  ahamiyati  bajarayotgan 
funktsiyalari  bilan  aniqlanadi.  Kreditning  funktsiyasi  –  bu  kreditning 
iqtisodiyotdagi faoliyati konkret ravishda namoyon bo`lishidir. 
  Kreditni  tahlil  qilishda,  funktsiya,  uning  mohiyati  va  ahamiyati 
o`rtasidagi oraliq bo`g’in sifatida ko`rib chiqiladi. 
  Kreditning funktsiyalari haqida olimlar o`rtasida yagona izchillik 
yo`q. 
  I.  Lavrushinning  fikricha,  kreditning  funktsiyalarini  tahlil 
qilishda ikkita echilmagan muammo mavjud: 
1. Funktsiyani tushunishning uslubiy asoslari. 
2. Funktsiyalarning tarkibi va strukturasi. 
  Kreditning tarkibiy qismidan kelib chiqqan holda unga quyidagi 
munosabatlarga xos funktsiyalar taalluqli: 
a)  kreditorning  qarz  oluvchi  va  qarzga  beriluvchi  qiymat  bilan 
munosabati orqali; 
b)  qarz  oluvchining  kreditor  va  qarzga  beriluvchi  qiymat  bilan 
munosabati orqali; 
v)  qarzga  beriluvchi  qiymat  bilan  kreditor  va  qarz  oluvchining 
munosabati orqali.