9-Mavzu. Fizioterapevtik muolajalar

Boshdan  suv  qo`yish

  —  tonusni  yaxshilaydigan  muolaja.  Yurak-tomir  va 

asab sistemasining funkkional buzilishlarida, shuningdek, organizmni chinikgirish 

uchun  buyuriladi.  Ilik  suv  solingan  vannada  yoki  katta  togorada  bemorni 

yalangoch  kolda  tikka  turgazib,  ustidan  chelakdan  yoki  suv  qo`yadigan  idishlan 

2—3 dakika davomida suv qo`yiladi. Bunda suv yelka soxasidan to oyoqkacha old 

va  orka  tomondan  bir  xil  okib  tushishi,  xona  harorati  22°S  dan  kam  bulmasligi 

kerak.  Muolaja  kar  kuni  yoki  kunora  2—  3  dakika  davomida  o`tkaziladi,  suv 

harorati  ni  34—33°S  dan  boshlab,  asta-sekin  22—20°S  gacha  tushira  boriladi. 

Kurs  20—30  muolajadan  iborat.  Yelvizakdan  sakdanish  lozim.  Boshdan  suv 

qo`yib bulgach, butun badanni quruq, yaxshisi isitib qo`yilgan choyshab bilan teri 

qizarguncha va isiguncha artiladi.  

Badanni  ho`l  sochiq  bilan  ishkalab  artish  organizmning  shamollash 

kasalliklariga  chidamini  oshirish  maqsadida  ,  shuningdek  ,  nevrasteniyani 

kompleks  davolashda  qo`llaniladi,  32—30°S  li  suvga  Ho`llangan  va  yaxshilab 

siqilgan  choyshab  yoki  sochiq  bilan  butun  badan  chakdon  ishkab  artiladi;  dastlab 

bitta kul ishkab artib bulingach, shu zakoti u  quruq sochiq bilan Kizigunga kadar 

ishkab  artiladi,  keyin  boshka  kul,  303  kukrak,  korin,  oyoq  xuddi  shu  zaylda 

artiladi. Bu teriga reflektor ta

ʼ

sir etib, uning qon  tomirlarini kengaytiradi. Badanni 

ho`llab  ishkab  artiladigan  xona  harorati  kamida  18—20°  S  bulishi  lozim.  Suv 

haroratini asta-sekin sovuta borib, 20—18° S gacha tushiriladi. Muolajadan so`ng  

bemorni  30—40  dakikaga  o`ringa  issiq  qilib  yotkizish  kerak.  Muolajalar 

davomiyligi 3—5 dakika, xar kuni hammasi bulib 20—30 muolaja o`tkaziladi.  

Ho`l  choyshabga  uralish.  Umumiy  va  kisman  uralish  buladi.  Umumiy 

uralish  davomiyligi  15—20  min  bulib,  isitmani  tushiruvchi  va  kuzgatuvchi 

muolaja sifatida tayinlanadi. 20—45 dakikali muolaja, aksincha, asab kuzgalishini 

kamaytiradi, 50—60 dakikali umumiy nam urash esa ter ajratish samarasini beradi. 

Bemorni  yalangoch  qilib,  ho`llangan  choyshabga  yaxshilab  urab,  ustidan  adyol 

yopib qo`yiladi. Bosh ochik koladi.  

Vannalar — gigiena, davolash va profilaktika maqsadida qo`llaniladigan suv 

muolajalari.  Umumiy  va  mahalliy  vannalar  farqlanadi.  Umumiy  vannada  butun 

badan qumilib turadi. Mahalliy vannada kul va oyoq suvda qumilib turadi. Harorat 

buyicha vannalar sovuq (20° Sdan past), salkin (30°S), indifferent (30°S gacha)ga 

bulinadi. Muolaja davomiyligi odatda 3 dakikadan 20 dakikagacha. Vannani qabul  

qilishdan  avval  vanna  xonasi  tayyorgarligini  tekshirib,  bemorga  muolajaning 

mokiyatini tushuntirish va kerakli jihozlarni tayyorlash zarur. Davolash vannalari: 

chuchuk (chuchuk suv); xushbuy, (xushbuy moddalar kushilgan); dorivor (dorivor 

komponentlar kushilgan); mineral (mineral moddalar va gazlar bilan). 

---

Tayyorgarlik:  bemorga  muolajaning  mokiyatini  tushuntiring,  qumilish  satxi 

(tuda  vanna,  yarim  vanna)ni  belgilang,  vanna  xonasini  tayyorlang.  Jihozlar:  suv 

termometri,  quruq  sochiq,  soat.  Xolat:  agar  bemorga  umumiy  davo  vannasi 

buyurilgan  bulsa,  badani  kukrak  kafasining  urtasigacha  suvda  qumilib  turadi 

(gigienik  vannadagi  kabi),  yurak  soxasi  suv  yuzasidan  yuqorida  koladi.  Yarim 

vanna  tayinlanganda  bemor  kindikkacha  suvga  qumiladi.  Bosh  ostiga  sochiq, 

tagiga  tirgak  qo`yiladi.  Vanna  qabul  i  vaqtida  bemorning  xolatini  nazorat  qilib 

turish  lozim.  Mumkin  bo`lgan  asoratlar:  et  uvishishi,  bosh  ogrik,  bosh  aylanishi, 

yurak  urishining  tezlashishi,  nafas  kisishi,  teri  rangi  okarib  ketishi.  Bu  belgilar 

paydo bo`lganda muolaja tuxtatiladi.