Bi-50 guruh talabasi Abduraximova Aziza Ilmiy rahbar

2-rasm. Ko’chmas mulk bozorining funksional-tuzilmaviy modeli

4

                                 

Auksion (A) ko’chmas mulk savdosi kimoshdi savdosi orqali sotiladi. 

Sotuvchi  (S)  –  ko’chmas  mulkini  sotib  undan  foyda  olish  maqsadida  o’zini 

obyektini sotuvchi yuridik yoki jismoniy shaxs va davlatdir. 

Haridor  (H)  –  ko’chmas  mulkdan  naf  olish  maqsadida  undan  foydalanish, 

tassarruf etish yoki hadya qilish maqsadlarida mablag’ bilan ta’minlangan yuridik 

va jismoniy shaxs va davlat bo’lishi mumkin. 

Rieltor (R) - malaka sеrtifikatiga va litsеnziyaga ega bo’lgan, yakka tartibdagi 

tadbirkorlik faoliyatini amalga oshiruvchi jismoniy shaxsdir. 

Rieltorga  litsеnziya  ko’chmas  mulk  bozorida  faqat  axborot  va  maslaxat 

xizmatlari ko’rsatish uchun bеriladi. 

Rieltor  o’z  fuqarolik  javobgarligini  sug’urta  qilish  polisiga  ega  bo’lishi 

kеrak.

5

 

Davlat  regulyatori  (DR)  va  nodavlat  regulayatorlar  (NR)  ko’chmas  mulk 

bozorini qonuniyligini tartibga solib turadi. 

Regulyativ  kanallarga  davlat  regulyatori  (  DR)  va  nodavlat  regulayatorlar 

(NR) kiradi. 

Savdo operatsion kanallar A orqali 3 ta elementni bo’glaydi – R, H, S. 

                                                           

4

 Shoha’zamiy.Sh.Sh.Mulk, qiymat va narxning nazariy asoslari Toshkent “Iqtisod-moliya” 2015 -460 b. 

5

 

Riyeltorlik faoliyati to’g’risidagi qonun,2010 йил 22 декабрь, 5- modda.

 

 

---

 

 

11 

Funksional  operatsin  kanallarr  orqali  S  va  H,  S  va  R,  H  va  R  o’zaro 

bog’langan. 

Ko’chmas mulk bozoriga qarasak, auksion, sotuvchi va haridorning vazifasini 

rieltorlik firmalari bajarishini ko’ramiz.  

Ko’chmas mulkka bo’lgan talab Q

d

 uning bozor bahosi P

a

 va yalpi daromadga 

bog’liq: 

Q

d

=D(P

a

, Y)      (1) 

Taklif esa Q

s 

tovarning bozor narxi P

a

 va xomashyo narxiga P

x

 bog’liq: 

Q

s

=S(P

a

, P

x

)       (2) 

Bozordagi talab va taklif muvozanati: 

Q

d

=Q

s 

               (3) 

(1), (2) va (3) tenglamalar bozorning iqtisodiy  modelini ko’rsatadi. Ulardagi 

P

x

  va  Y  –  ekzogen  parametrlar.  Endogen  parametrlar  (V)  –  P

a

  va  Q  (sotilgan 

ko’mas  mulklar  soni).  Bularni  o’zaro  bog’lagan  holda,  talab  va  taklifning 

muvozanat modelida ko’rish mumkin. 

Modelda  taklif  egri  chizig’i  xomashyoning  o’zgarmas  bahosida  taklif 

etilayotgan  tovar  hajmi  va  uning  narxi  orasidagi  nisbatni  ko’rsatadi.  Taklif  egri 

chizig’i  yuqoriga  yo’nalgan,  sababi  P

a

  qanchalik  yuqori  bo’lsa,  ko’chmas  mulk 

shuncalik ko’proq qurib sotuvga chiqariladi. 

P

a 

                                  S 

 

P

a

*                                                                                                                                                                                       

                                                D                                                        

      

                           Q*                        Q