Noorganik kimyo

2-14- rasm. Tayor 
nanozarrachalardan 
nanoobektlarning yasalihi.  
(Adapted from Z. Zhang, et al., 
Nano Lett., 2003, 3, 1341.) 
Ipsimon nanolentalar, 
nanonaychalar,  ipli nanonaylar keng 
o’rganilgan, ular eng kichik fazoviy 
strukturalar bo’lib, elektronnlarni 
ko’chirish va optic qo’zgatish uchun 
ishlatilishi mumkin(2.14-rasm). 
Bunday zarrachalar oddiy bir 
sistemalar bo’lib, ular hali to’la 
o’ganilmagan. Bunday sistemalar 
molekulyar sistemalarga o’xshash 
kata masofalarni qamrash  hamda  
elektronning spini va zaryadini 
taqsimlanish hodisalari kuzatiladi. 
Bir o’lchamli nanostrukturalar kuchli va juda qattiq kompozitlar, funksional 
nanotuzilma materiallar va butunlay yangi nusxa ko’chiruvchi mikroskoplarda o’z 
o’rnini topishi mumkin.  
Bu sinf materillariga tegishli  uglerodli nanonaylar ancha keng o’rgailgan. 
Bunday nanonaylar turli kimyoviy usullar  yo’rdamida sintez qilinishi  mumkin. 
Ular juda oddiy kimyoviy tarkibga ega va oddiy yopishtirish usullari ishlatiladi. 
Lekin bu materiallar hayratli darajadagi turli strukturalar va takrorlanmaydigan 
fizik xossalarga ega. Bu yangi materiallar kimyoviy sensorlar, yoqilgi 
elementlar,juda kichik trazistorlar, elektrik bog’lagichlar va mexanik 
mustahkamlagichlar tayyorlashda o’z o’rnini topgan. C
60
  tutgan birikmalar 
nuzulishi  va xossalari keng o’rganilgan, ular  yangi materiallar yaratish va 
materialshunoslikda ahamiyatga ega. Uglerod nanonaychalari 1990 y. boshlarida 
elektron mikroskop yordamida aniqlangan.Uglerod nanonaychalari sharsimon 
evas, balki nay tuzilishga(2.15-rasm) ega.