Noorganik kimyo

 
 
FTOR 
48
 
 
Juftlashmagan 1 elektron ftorda bo’lishi uni xossalarini vodorodga 
o’xshashligiga olib keladi. Elektromanfiyligi eng katta ftorning oksidlanish 
darajasi -1 ga teng. 
 
Ftor ko’p tarqalgan element. Yer sharidagi miqdori 0,03%. Ftorning 
minerallaridan ahamiyatga egasi 
СаF
2
 – plavik shpati. (flyuarit) 
 
Na
3
AlF
6
 – kumolit. 
 
3Ca
3
(PO
4
)
2 
· CaF
2
 – ftorappatit. 
 
Ftorli birikmalar odam organizmida (asosan tish va suyakda) bo’ladi.  
: F  :  F  : 
 
F  —  F  
 
Ftor molekulasi kichik massaga ega va juda harakatchan. Shuning uchun F
2
 
och sariq rangli gaz. 
 
Ximiyaviy aktiv, kuchli oksidlovchi.  
 
F
2 
molekulasining ximiyaviy  aktivligi yuqoriligi, uning dissotsiatsiya 
energiyasi kamligi bilan tushuntiriladi.(156 kJ/mol) 
 
Lekin F
2
  ni hosil qilgan birikmalarining barqarorligi yuqori bo’ladi. (ajr. 
energiyasi 200-600 kJ/mol) 
 
Lekin F
2
 ishtirok qiladigan reaksiyalarning aktivlanish energiyasi kam. (< 4 
kJ/mol) 
 
Akademik 
А.Е. Fersman ta’biri bo’yicha ftor “hamma narsani yeydigan” 
element. Ftor atmosferasida suv, shisha ham yonadi.  
SiO
2
 + 2F
2
 = SiF
4
 + O
2
             2H
2
O + 2F
2
 = 4HF + O
2
 
2KCL + F
2
 = 2KF + CL
2
 
 
Ftor hatto ba’zi inert gazlarni ham oksidlaydi.  
X
е + 2F
2
 = X
еF
4
 
2NaOH + 2F
2
 = 2NaF + F
2
O + H
2
O  
 
F
2 
 bevosita geliy, neon va argon bilan o’zaro ta’sirlashmaydi.  
 
F
2
  ning ximiyaviy aktivligi yuqori bo’lgani uchun hamma materiallarni 
korroziyaga uchratadi. F
2
  ni olish, saqlash va ishlab chiqarishda Ni va uning 
qotishmalari ishlatiladi. Chunki bunda Ni atrofida NiF
2
  pardasi hosil bo’ladi, u 
oksidlanishdan saqlaydi.