O‘zbeкiston respubliкasi oliy va o‘rta mahsus ta’lim vazirligi


VI bob. BOZOR IQTISODIYOTINING MAZMUNI



Download 13,75 Mb.
Pdf ko'rish
bet40/321
Sana15.01.2022
Hajmi13,75 Mb.
#368231
1   ...   36   37   38   39   40   41   42   43   ...   321
Bog'liq
iqtisodiyot nazariyasi

VI bob. BOZOR IQTISODIYOTINING MAZMUNI  

VA AMAL QILISHI 

 

1.  Bozor  iqtisodiyotining  vujudga  kelishi  va  uning  asosiy 

modellari. 

2. Bozor iqtisodiyotining mazmuni va uning asosiy belgilari. 

3. Bozor iqtisodiyotining afzalliklari va ziddiyatlari. 

4. Bozor tushunchasi, uning vazifalari va turlari. 

5. Bozor infratuzilmasi va uning unsurlari. 

 

1. Bozor iqtisodiyotining vujudga kelishi va uning asosiy 

modellari 

 

Кishilik jamiyati tarixiy taraqqiyoti davomida tovar xo‘jaligi ne-



gizida bozor iqtisodiyoti vujudga kelib, u borgan sari rivojlanib bo-

rishini  ko‘rsatdi.  XVII–XVIII  asrlarga  kelib,  insoniyat  xususiy 

mulkchilikka  asoslangan  bozor  iqtisodiyotiga  o‘tdi.  Iqtisodiyotda 

unga  xos  bo‘lgan  tub  belgilar  sekin-asta  shakllanib,  pirovard 

natijada  hozirgi  zamon  bozor  iqtisodiyotiga  xos  yaxlit  iqtisodiy 

tizim tashkil topdi. 

Bozor  munosabatlari  tizimida  shunday  rag‘batlantiruvchi  kuch 

mavjudki,  u  muttasil  iqtisodiy  o‘sish  va  ijtimoiy  rivojlanishni 

ta’minlaydi.  Bozor  tizimining  afzalligini  Tailand,  Janubiy  Кoreya, 

Tayvan, Singapur kabi Osiyo mamlakatlari ham namoyish etdi.  

Bozor  iqtisodiyotiga  o‘tish  tarixiy  obyektiv  zarurat  bo‘lib, 

kelajakda 

ravnaq 

topishining, 

oqilona 

xo‘jalik 

yuritishga 

erishishning samarali yo‘li hisoblanadi.   

XX  asrga  kelib  bozor  iqtisodiyotiga  o‘tish  global,  ya’ni 

umumjahon voqeligiga aylandi. Bu jarayon murakkab bo‘lib, har bir 

mamlakatning  o‘ziga  xos  xususiyatlari  hisobga  olinib  va  turli 

modellari  asosida  amalga  oshadi.  Har  bir  mamlakatning  bozor 

iqtisodiyotiga  o‘tishining  o‘ziga  xos  yo‘li  quyidagi  omillarga 

bog‘liq: geografik o‘rni, tabiiy resurslarning mavjudligi va ularning 

zaxirasi,  tarixiy  taraqqiyot  darajasi,  aholining  an’analari  va  urf-



111 

odatlari,  ishlab  chiqarish  kuchlarining  rivojlanish  darajasi, 

jamiyatning ijtimoiy taraqqiyot yo‘nalishi. 

Ayni  vaqtda  bozor  iqtisodiyoti  umumiy  tomonlarga  ham  ega 

bo‘lib,  bular:  turli-tuman  mulkchilikka  asoslanganligi,  tovar  va 

xizmatlarga  erkin  narxlar  ustunligi,  raqobat  kurashiga  asoslanishi, 

iqtisodiyotni  davlat  tomonidan  tartibga  solishning  ma’lum  tizimi 

mavjudligi va shu kabilarda namoyon bo‘ladi.  

Shu sababli, bozor iqtisodiyoti alohida mamlakatlarning xususi-

yatlari  va  umumiy  tomonlarining  o‘ziga  xos  qorishmasidan  iborat 

iqtisodiy  tizim  bo‘lib,  iqtisodiy  fanda  har  xil  model  tarzida  ifoda-

lanadi. 


Bunda  bozor  iqtisodiyoti  modellarini  ajratishga  bir  qator 

mezonlar asos qilib olinadi. Ularning asosiylari quyidagilar: 

Davlat ijtimoiy-iqtisodiy dasturlarining maqsadi, yo‘nalishi; 

Iqtisodiyotni tartibga solish usullari; 

Iqtisodiyotda davlat sektorining ulushi; 

Ish haqidagi farq va boshqa shu kabilar. 

 


Download 13,75 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   36   37   38   39   40   41   42   43   ...   321




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish