Halqaro munosabatlarning metod ologik aspektlari

 Oq tanli saylovchilar      Qora tanli saylovchiar 
20.2-rasm.  Sektorli  diagramma:  demokratik  koalitsiyaning  irqiy  tar-
kibi. 1960-1976 yillar. 
Rasmdagi  har  bir  aylana  demokratlar  uchun  ma’lum  bir  davrdagi 
100% ovoz berishni bildiradi, shtrixlangan qism - qora tanli saylovchilar 
ovozi  ulushini  bildiradi.  E’tibor  bering,  rasmda  sarlavha  va  izohlar 
chiziqli diagrammadagi kabi joylashtirilgan. Har bir segment egallagan 

---

 
 
205 
ulush (foizlarda) diagramma ichida ham,  tashqarisida ham  ko‘rsatilishi 
mumkin.  Sektorli  diagrammalar  odatda  to‘liq  bo‘lmagan  ma’lumot-
lardan  iborat  bo‘ladi,  shuning  uchun  yangilanishi  mumkin.  Nafaqat 
aniq,  balki  to‘liq  bo‘lishi  uchun  diagrammalar  o‘rganilayotgan  o‘zga-
ruvchanlar o‘zgarishiga muvofiq hajman o‘zgarib turishi kerak. 
Shuni  esda  tutish  lozimki,  sxema  va  diagrammalarning 
har 
qanday
  shaklidan  ehtiyotkorlik  bilan  foydalanish  kerak.  Bu  grafik 
yigilgan  ma’lumotlarni 
aynan  biz ishlatishni istagan  aspektda  (nuk-
tai nazarda) aks ettirishiga 
ishonishimiz shart (ya’ni, muayyan ilmiy 
masalalar  kontekstida,  masalan,  demokratik  koalitsiyada  qora  tanli 
saylovchilar  ulushi  doimiy  ravishda  o‘sib  bormoqdami  yoki  yo‘qmi 
savoli).  Faqatgina  ushbu  holatda,  grafik  tasvir  ma’lumotlarni 
o‘rganishga hissa qo‘shadi va tadqiqot natijasini aks ettiradi.