J kamolov, II. Ismoilov

101-§.  Ferritlar
Fan va texnikaning  rivojlanishi  natijasida  keyingi  yillarda  yarim  o ‘t- 
kazgichli  ferromagnetiklar hosil  qilindi.  Bularga  ferritlar yoki  ferrom ag­
netiklar  deyiladi.  Ferritlar  asosan  bir  yoki  ikki  valentli  metall  oksidi 
bilan temirning  Fe20 , oksididan iborat kristall qattiq eritmadir.  Ferritning
2 7 0

---

kimyoviy formulasi  um um iy  holda  (M eO )x (Fe20 3),_xdan  iborat.  Bunda 
M e—olingan  bir  yoki  ikki  valentli  metall.
Juda  maydalangan  oksidlarni  yaxshilab  aralashtirib,  1180—1680  К 
haroratda pishirish orqali ferritlar olinadi.  Ferrit rux,  kadmiy va boshqa- 
lardan  iborat  b o ‘lsa,  ferromagnit  b o ‘lmaydi,  nikel,  nodir  yer  elem ent- 
lari va boshqalardan  iborat b o ‘lsa,  ferromagnit b o ‘ladi.
Ferritlaming ferromagnit xususiyatga ega bo‘lishini Neyel quyidagicha 
tushuntiradi.  Spinlari  qaram a-qarshi  yo£nalgan  ikki kristall  panjara bir- 
biriga  nisbatan  siljigan b o ‘lganligi  uchun  ularning  magnitlanishi  noldan 
farqli b o ‘ladi.
Ferritlar tarkibini va term in  ishlov berishni o ‘zgartirish orqali  magnit 
xususiyatlarini  o ‘zgartirish  mumkin.  U  holda  ferritdagi  koersitiv  kuch 
bir  necha  yuzdan  bir  (nikel  rux  ferritida)  qiym atdan  to  (2 -3 )x l0 5  A /m  
gacha (kobaltli ferritda) o'zgaradi.  Induktivligi esa 0,30-й),40 Tl, solishtirma 
qarshiligi  l-j-1070 m ”’m oralig‘ida o £zgaradi.  Bundan ko£rinadiki, ferritlarda 
induktivlik kichik bo‘lgani uchun uyur- 
ma toklardan xolidir.
Keyingi vaqtda gisterezis sirtm og£i 
t o £g £ri  t o £rtb u rch a k d an   (220-rasm ) 
iborat  b o £lgan  m agniy-m arg an etsli 
ferritlar  kashf  etildi.  Bular  diam etri 
(0,5—2)” , 10‘3mb o £lgan toroidlar shak­
lida  tayyorlanib,  elektron  hisoblash 
mashinasida elementlami xotirada saqlab 
qolish qurilmalarida ishlatiladi. 
220-rasm.