Toshkent moliya instituti r. H. Ayupov, G. R. Boltaboeva raqamli iqtisodiyot asoslari

G7

 va 

G20

 ministrlari darajasida raqamli transformatsiya 

masalasi global kun tartibida katta ahamiyat kasb eta boshladi. Hozirgi paytda luda 

ko’p  davlatlarning  va  jahon  bo’yicha  ko’zga  ko’ringan  rahbarlarning  orasida 

raqamli transformatsiyaning jamiyatdagi ahamiyati bo’yicha yakdillik mavjud.  

Tarixda uchta sanoat inqilobi bo’lib o’tgan va raqamli  iqtisodiyot to’rtinchi 

sanoat inqilobi deb hisoblanilayapti: 



 

Birinchi  sanoat  inqilobi

  1760-1850  yillarda  Buyuk  Britaniyada  boshlangan 

va  bunda  qishloq  ho’jaligidan  mexanizatsiyalshgan  tizimlarga  o’tilgan 

(

paxtani  qayta  ishlash  uskunalari,  par  generatorlari,  paroxodlar,  temir 

yo’llar va metallurgiya

); 



 

Ikkinchi sanoat revolyutsiyasi

 1870 yilda AQSH da boshlanib, tahminan 100 

yillar 

davom 

etgan 

(

ommaviy 

ishlab 

chiqarish, 

taqsimlash 

va 

kommunikatsiyalarning  rivojlanishi,  elektr,  telefoniya,  radio,  televidenie, 

ichki yonuv dvigateli, osmono’par uyar, plastmassa, antibiotilar kabilar) 

; 

---

Toshkent Moliya instituti 

R.H. Ayupov va G.R. Boltaboeva 

 



 

Uchinchi  sanoat  revolyutsiyasi

  kompyuter  va  axborot-kommunikatsion 

texnologiyalar  bilan  bog’liq  bo’lib,  AQSh  boshchiligida  1960  yillarda 

boshlangan  (kompyuterlarning  texnik  va  dasturiy  ta’minoti,  shaxsiy 

komp’yuterlar,  tarmoq  texnologiyalari,  yarim  o’tkazgichlar,  integral 

mikrosxemalar, elektron pochta, ijtimoiy tarmoqlar, meynfreymlar, elektron 

savdo tizimlari, mobil aloqa).  



 

To’rtinchi  sanoat  inqilobi

  jamiyatni  va  iqtisodiyotni  fizik,  raqamli  va 

biologik  dunyolarni  qo’shib  yuborgan  holda  transformatsiya  qiladi  va 

buning  oqibatida  jamiyatda  tub  o’zgarishlar  qilishga  qodir  bo’lgan  bir 

qancha sun’iy intellektli aqlli tizimlar yuzaga keladi. 

      Jahon  iqtisodiy  forumi  tomonidan  ishlab  chiqilgan  tarmoq  tayyorligi  indeksi 

(

Networked 

Readiness 

Index

) 

mamlakatlarning 

raqamli 

iqtisodiyotga 

tayyorligining 

asosiy 

ko’rsatgichlaridan 

biri 

hisoblanadi. 

Buko’rsatgichraqobatbardoshlikvahayot 

sifatini 

ta’minlashda 

iqtisodiyot 

information-kommunikatsion texnologiyalarni qanchalik yaxshi ishlatayotganligini 

ko’rsatadi. Jahondagi mamlakatlardan 139 nafari ishtirok etgan reytingda birinchi 

o’rinda Singapur davlati turadi. Boshqa davlatlarning o’rni esa quyida keltirilgan: 

1. Singapur - 6.0 

2. Finyandiya - 6.0 

3. Shvetsiya - 5.8 

4. Norvegiya - 5.8 

5. AQSH - 5.8 

6. Niderlandiya - 5.8 

7. Shveytsariya - 5.8 

8. Britaniya - 5.7 

9. Lyuksemburg - 5.7 

10. Yaponiya - 5.6 

11. Daniya - 5.6 

12. Gonkong - 5.6 

13. JanubiyKoreya - 5.6 

---

Toshkent Moliya instituti 

R.H. Ayupov va G.R. Boltaboeva 

 

14. Kanada - 5.6 

15. Germaniya - 5.6 

16. Islandiya - 5.5 

17. YangiZelandiya - 5.5 

18. Avstraliya - 5.5 

19. Tayvan, Xitoy - 5.5 

20. Avstriya - 5.4 

* 

Jahon  Iqtisodiy  Forumi  ma’lumotlari  asosida  tuzilgan:  URL:  http:/  / 

reports.weforum.org/global-information-technology-report-2016/networked-

readiness-index

/ 

 

Yangiraqamlitexnologikbosqichnihozirgi