O‘zbekiston respublikasi mudofaa vazirligi

1-o‘quv savoli. Mudofaadagi o‘t ochish pozitsiyasi to‘g‘risida tushuncha. 
Mashg‘ulot  rahbari  savolni  yoritishni  seksiyani  pozitsiyasini  (marrasini)  muxandislik 
jihozlanishining ahamiyatini aytishdan boshlaydi. Tushuntirilayotgan o‘quv materiallari slaydlar,  
dafilim,  yoki    rangli    plakatlar      kuzatuvida    tushuntiriladi.    Seksiya  marrasining  muxandislik 
jihozlanishi okoplar, panalar  joylar, aloqa yo‘llarini qurishni va portlaydigan - minalashtirilgan 
to‘siqlarni  o‘rnatishni  o‘z  ichiga  oladi.  Dushman  bilan  to‘qnash  kelilmaganida        pozitsiyani 
jihozlash  seksiya  uchun  okopni  belgilash(trassirovka  qilish)dan  boshlanadi.  Bunda  er  o‘yuvchi 
mashinadan foydalanish mumkin. Dushman bilan to‘qnash kelinganda  esa pozitsiyani jihozlash 
o‘zi  uchun  okop    qazishdan  boshlanadi.    Mashg‘ulot      rahbari  yakka  okoplarning  turlarini 
tushuntiradi.  Okop-lar  o‘qchilar,  pulemyotchilar  va  granatomyotchilar  uchun  bo‘linadi.  
Okoplarni  qazishda  ularning    barchasi        yotib  otish  uchun  mo‘ljallanadi.      Agar  60  sm  gacha  
qazilsa  tizzalab  otishga  mo‘ljallangan  okopga,  110  sm  gacha    qazilsa  tik  gurib  otishga 
mo‘ljallangan okopga aylanadi.  Qazishshda chiqqan tuproq old va yon tomoilariga tashlanadi va 
50-60 sm  balandlikka ega bo‘lgan brustver (do‘mlik  )hosil  bo‘ladi.  Otish sektorida brustver 30 
sm  gacha  pasaytiriladi  va  otish  uchun    joy  qilinadi  (oraliq)  qilinadi.  Okopning  ichida  o‘q-dori 
uchun  tokcha  qilinadi.  Bunday  okopni  qurish  uchun  sapyorlar  lopatasi  bilan  1,5  soat,  kichik 
piyodalar lopatasi bilan 2,5 soat vaqt sarflanadi. Pulemyotdan otish uchun mo‘ljallangan okop 2 
ta yakka okoplardan va 100 x 100 sm li maydonchadan iborat bo‘ladi. Otish sektoridagi brustver 
20 sm qalinlikda bo‘ladi. Bunday okopni qurish uchun sapyorlar lopatasi bilan 2,5 soat, kichik 
piyodalar lopatasi bilan 4 soat vaqt sarf bo‘ladi. Granatomyotlar otish uchun mo‘ljallangan okop 
o‘qchi  uchun  mo‘ljallangan  okopdan  yon  tomonlarida  va  orqa  tomonda  brusveri  bo‘lmasligi 
bilan  ajralib  turadi.BMP  (BTR)larning  o‘t  ochish  pozitsiyasi  o‘t  ochish  maydonchasi  bo‘lgan 
chuqurlik (kotlavan) va tushish va chiqishga mo‘ljallangan  narvonni vazifasini  o‘tovchi qurilma 
(apparel)  hamda  brusverdan  iborat  bo‘ladi.BMP  (BTR)  uchun  pozitsiya  seksiyaning  orqa 
tomonida 50 metr uzoqlikda  qaziladi,  Bu esa qanotlar tomonga o‘t  ochishni  ta’minlab beradi. 
Mashg‘ulot    rahbari  o‘quv    savolini    tushuntirishni    yakunlagandan    keyin    o‘quv    materialini  
mustahkamlash  uchun Talabalarga bir  nechta savol  beradi. 
 
Mudofaa jangi quyidagi maqsadlarda qo‘llaniladi:  
-   ilg‘or dushman kuchlari hujumini bostirish; 
-   unga etarli darajada zarar etkazish; 
-   egallangan joylarni ushlab turish; 
-   shiddatli hujumga o‘tish uchun kerakli sharoitlarni yaratish. 
Mudofaa  barcha  qurol  turlari,  dushman  tanklari  va  piyodasi  ommaviy  hujumi 
zarbalariga qarshi tura oladigan engilmas va faol bo‘lishi kerak.  

---

Motoo‘qchi  bo‘linmalarning  mudofaaga  o‘tishi  vaziyatning  turli  sharoitlarida,  ya’ni 
dushman  bilan  bevosita  to‘qnashganda  yoki  to‘qnashmagan  sharoitlarida,  kunduzi  yoki  tunda, 
yozda  yoki  qishda,  ommaviy  qirg‘in  yoki  oddiy  shikastlantirish  qurollari  qo‘llanilgan 
sharoitlarda  amalga  oshiriladi.  Ko‘p  holda  qismlar  dushman  bilan  bevosita  duch  kelgan 
holatlarda  mudofaaga  o‘tadi.    Boshqa  hollarda  dushman  etarli  darajada  uzoqlikda  bo‘lganda, 
mudofaaga o‘tish oldindan, u bilan ta’sirda bo‘lmagan holda amalga oshiriladi.  
SHundan  kelib  chiqib  bo‘linma  komandirlari  va  shaxsiy  tarkib  tayanch  punkti  va  o‘t 
ochish  istehkomlarini  (okoplar  ham  shu  jumladan)  tayyorlaydi.  Motoo‘qchi  seksiya  guruh 
tarkibida  tayanch  punktini  jixozlashga  kirishadi.  Seksiyaning  tayanch  punktidagi  jixozlashi 
lozim bo‘lgan inshoatlariga quyidagilar kiradi:  
- har-bir askar uchun o‘t ochish istexkomlari (seksiya komandiri, granatomyotchi, uning 
yordamchisi, pulemyotchi va o‘qchi uchun); 
- BTR (BMP) uchun asosiy va zaxira o‘t ochish istexkomlari; 
- okoplarni o‘zaro bir-biri bilan birlashtiruvchi yo‘llar (transheya); 
- dushmanga qarshi minali-portlovchi va boshqa xil to‘siqlar; 
- shaxsiy tarkib yashirinishi uchun pana qilish joyi (blindaj).