O‘zbekiston respublikasi mudofaa vazirligi

3-o‘quv savoli. YAkka o‘rab qo‘yish paketini ishlatish qoidalari savollari 
bo‘yicha amaliy dars o‘tish uslubi. 
Birinchi tibbiy yordam odatda bevosita hodisa yuz bergan joyda, tabiiy ofat o‘chog‘ida 
o‘ziga  va  o‘zaro  yordam  tartibida  ko‘rsatiladi.  Bunda  quyidagi  muhim  shartlarga  amal  qilish 
zarur: 
a) birinchi navbatda qon  ketish vaqtinchalik to‘xtatiladi; 
b)  so‘ngra  iloji  boricha  tezroq  jarohat  aseptik  bog‘lam  bilan  yopiladi,  bu  bog‘lam 
jarohatga  mikrob  tushushidan  saqlaydi,  kapilyar  qon    ketishni  to‘xtatishga  yordam  beradi  va 
maolum darajada og‘riqni pasaytiradi. 
Agar bog‘lam qo‘yishga kiyim xalaqit bersa u echib tashlanadi yoki qirqib olinadi. 
Bog‘lam qo‘yishda quydagi qoidalarga qatiyan amal qilish zarur: 
- 
jarohatni hech narsa bilan yuvmaslik, begona narsalarni undan olmaslik va qo‘llar 
bilan jarohatga tegmaslik kerak; 
- 
yaraga steril bo‘lmagan  bog‘lovchi  materialni qo‘ymaslik, jarohatga tegib turgan 
materialga qo‘llarni tekkizmaslik kerak; 
- 
jarohatni  o‘rab  turgan  terini  yod  eritmasi  bilan  artilgach  jarohat  asetik  bog‘lam 
bilan yopiladi. 
Jarohatni  bog‘lashda  individual  bog‘lov  paketidan  foydalanish  juda  qulaydir.  Agar 
standart  aseptik  bog‘lamlar  bo‘lmasa,  avvaldan  tayyorlangan  qo‘l  osti  materiallardan  (kiyim, 
choyshab, yostiq jildi va boshqa) lardan foydalanish mumkin. 
Jarohatni  davolashda  tananing  jarohatlangan  qismi  uchun  mumkin  bo‘lgan  maksimal 
tinchlikni yaratish (immobilizatsiya) muhim omil hisoblanadi. 
Boshga, ko‘krakka, qoringa va xokazo joylarga tozalangan bintni qo‘yish qoidalari. 
Boshning  sochli  qismi  jarohatiga  “chepets”  deb  ataladigan  bog‘lam  qo‘yiladi,  bunday 
bog‘lam  bint  bilan  pastga  jag‘ga  bog‘lab  mustahkamlanadi.  Bintdan  1m.  cha  keladigan  qilib 
qirqib olinib, o‘rtasi jarohatni yopib turgan steril salfetka ustiga, bosh tepasi sohasiga qo‘yiladi, 
uning  uchlari  quloqlar  oldidan  tik  pastga  tushirilib,  tarang  qilib  tortib  turiladi.  Bundan  gir 
aylantirib ushlab turadigan bint o‘tkaziladi (1), so‘ngra tugiladigan joyga etgandan keyin bintni 
shu  joydan  qaytarib,  qiyshiq  holda  ensaga  qarab  olib  boriladi(2).  Bint  ikkinchi  tamonda  ham 
tugiladigan  joy  atrofidan  qaytarilib,  qiyshiq  holda  peshonaga  qarab  yurgiziladi  (3).  SHu  tariqa 
bintni bir safar ensadan, bir safar peshonadan o‘tkazib (1-10) va har safar tikroq yurgizib borib, 
boshning butun sochli qismi berkitib chiqiladi.  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Rasm. Boshni «chepets» ko‘rinishida bog‘lash. 
 

---

Katta  jarohat  bo‘lganda  yuz  sohasi  jarohatlanganda  “yugancha”    ko‘rinishda  bog‘lam 
qo‘ygan  maoqul.  SHundan  keyin  bintni  2-3  marta  gir  aylantirib  o‘rab,  bog‘lam  mahkamlab 
qo‘yiladi. Tugunnning uchlari engak tagidan kapalak nusxa qilib bog‘lanadi. Odamning bo‘yni, 
tomog‘i yoki ensasi jarohatlangan bo‘lsa butsimon bog‘lov qo‘yiladi. 
Boshda kata; burun, peshona va ensaga sopqonsimon bog‘lam qo‘yish mumkin. 
Bog‘lam tagidan jarohat yuzasi steril salfetka yoki bint qo‘yib qo‘yiladi.