Termiz davlat universiteti texnika fakulteti

Nafas  olish va yurak faoliyati to’satdan to’xtab qolganda birinchi tibbiy yordam ko’rsatish.
 
Yo’lda shikastlanish sodir bo’lganda (elektr tokidan zararlanganda, suvga cho’kkanda) nafas va 
yurak faoliyati birdaniga to’xtab qolishi mumkin. 
Nafas–bir mehyorda takrorlanadigan nafas olish va nafas chiqarishdan iborat fiziologik jarayon 
bo’lib, organizm bilan tashqi muhit o’rtasidagi kislorod almashinuvini tahminlaydi. Katta yoshdagi 
sog’lom odam minutiga 16-18 marta nafas oladi. Nafas markaziy asab tizimi tomonidan 
boshqariladi. 
Nafas olish to’xtab qolganda birinchi tibbiy yordam ko’rsatish eng avvalo, o’pkaga havo yuritishdan 
iborat. Bunda har xil apparatlardan foydalanish sunhiy nafas olishning eng tahsirchan usuli 
hisoblanadi. Bunday apparatlar bo’lmaganda og’izdan-og’izga puflash usulida sunhiy nafas 
oldiriladi. Sunhiy nafas oldirishning boshlanishidan oldin zararlangan kishini chalqanchasiga 

---

184 
 
yotqizib va o’pkaning havo o’tkazuvchi yo’llarida bemalol o’ta olishga ishonch hosil qilish, buning 
uchun bemor boshini imkoni boricha orqaga qayrilib turishini tahminlash kerak.  
Agar nafas to’xtashi bilan birga yurak faoliyati ham to’xtasa, bu holda bir vaqtning o’zida ham 
sunhiy nafas oldiriladi, ham yuragi massaj qilinadi.