Termiz davlat universiteti texnika fakulteti

 
Transport vositalaridan foydalanishni taqiqlovchi shartlar. 
Tormoz tizimi 
 
Tormoz tizimining tuzilishi o’zgartirilsa, ishlab chiqargan korxona talabiga mos kelmasa yoki 
transport vositasining shu turida ko’zda tutilmagan tormoz suyuqligi yoki boshqa qismlar 
qo’llanilsa.  
Ishchi tormoz tizimining samaradorligi quyidagi mehyyorlar talabini tahminlamasa: 
 
№ 
Трansport vositasi turi 
Tormoz yo’li (ko’pi bilan) metr hisobida 
1982 yil 1.01 dan ishlab 
chiqarila boshlangan 
1981 yil 1.01 dan oldin 
ishlab chiqarila boshlangan 
Aslahalan
gan holda 
To’la vaznda 
Aslahalangan 
holda 
To’la 
vaznda 
1 
Engil avtomobillar va ularning 
yuk tashishga moslashtirilgan 
turlari 
12.2 
12.9 
14,5 
16,2 
Ular shatakka olganda 
13,6 
16,5 
14,5 
16,5 
2 
Avtobuslar: 
To’la vazni 5 tonna va undan kam 
bo’lgan 
13,6 
17,0 
18,7 
21,2 
To’la vazni 5 tonnadan kam 
bo’lgan 
16,8 
17,4 
19,9 
21,2 
3 
Yuk avtomobillari 
To’la vazni 3,5 tonna va undan 
kam bo’lgan 
15,1 
19,0 
19,0 
23,0 
To’la vazni 3,5 tonnadan 12 
tonnagacha va 12 t. bo’lgan 
17,3 
20,1 
18,4 
23,0 
To’la vazni 12 tonnadan ortiq 
bo’lgan 
16,0 
19,7 
17,7 
23,0 
4 
Avtopoezdlar shatakchi transport vositasi bilan: 

---

175 
 
To’la vazni 3,5 tonna va undan 
kam bo’lgan 
17,7 
21,8 
22,7 
25,0 
To’la vazni 3,5 tonnadan 12 
tonnagacha va 12 t. bo’lgan 
18,8 
21,3 
22,1 
25,0 
To’la vazni 12 tonnadan ortiq 
bo’lgan 
18,4 
20,8 
21,9 
25,0 
5 
Ikki g’ildirakli mototsikl va 
mopedlar 
7,5 
7,5 
7,5 
7,5 
6 
Kajavali mototsikllar 
8,2 
8,2 
8,2 
8,2 
 
 
Izoh: 1. Ishchi tormoz tizimining samaradorligi davlat namunasiga muvofiq boshqa o’lchamlar bilan 
ham belgilanishi mumkin. 
          2.  Ishchi  tormoz  tizimi  –  yo’lning  beton,  asfalg’tbeton,  quruq,  toza  tekis  qoplamali,  yotiq 
qismida  tormozlash  boshlanganvaqtdagi  tezligi  avtotransport  vositalari  uchun  soatiga  40  km, 
mototsikl, mopedlar uchun soatiga 30km bo’lganda sinovdan o’tkaziladi. Agar haydovchi tormozlash 
vaqtida to’g’ri yo’nalishni saqlash uchun harakatlanish izini o’zgartirishga majbur bo’lsa yoki to’g’ri 
chiziqli harakati buzilsa, sinov natijalari bekor qilinadi. 
1.3. Gidravlik tormoz uzatmasining zichligi (germetikligi) buzilgan bo’lsa. 
1.4. Pnevmatik tormoz uzatmasining zichligi buzilishi natijasida havo siquvchi moslama (kompressor) 
ishlamay  turganda  va  boshqaruv  qismlari  ulanmaganda  –  30  daqiqada,  ulanganda  –  15  daqiqada 
tizimdagi havo bosimi 0,05 MP (0,5kg/sm
2
)dan ko’p pasayishiga sabab bo’lsa. 
1.5. Tormoz uzatmasidagi havo bosimini o’lchaydigan asbob (monometr) ishlamasa. 
1.6.  To’xtab  turish  tormoz  tizimi  transport  vositalarini  quyidagi  joylarda  harakatsiz  holatda  ushlab 
tura olmasa: 
 
To’la vazndagi transport vositalarini 16 foizdan kam bo’lmagan qiyalikda; 
 
Aslahalangan  holatdagi  yengil  avtomobillar,  ularning  yuk  tashishga  moslashtirilgan  turlari, 
shuningdek, avtobuslarni 23 foizdan kam bo’lmagan qiyalikda; 
 
Aslahalangan  holatdagi  yuk  avtomobillari  va  avtopoezdlarni  31  foizdan  kam  bo’lmagan 
qiyalikda. 
Izoh:  To’xtatib  turish  tormoz  tizimi  sinovdan  o’tkazilayotganda  yurgizgich  transmissiyasidan 
ajratilgan bo’lishi kerak. 
1.7. Qulflovchi moslama to’xtatib turish tormoz tiziminig dastagi (richagi)ni ushlab tura olmasa.