O’UM2020-Biznes rejalashtirish O. A. Amanov O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti

14 
1 
Korxona yalpi foydasi  
nima? 
Kapitalning 
kadrsizlanishini 
etiborga olmagan 
xoldagi umumiy 
daromad. 
Sarflangan 
vositalardan 
tashkari yalpi 
daromad. 
Sotishdan tushgan 
foyda 
Mulkni ijaraga 
berishdan olingan 
daromad. 
49.
 
14 
1 
Qo’shimcha daromad 
nima.? 
Joriy yilda aniklangan 
utgan yillardagi foiz. 
Mahsulotni 
sotishdan  olingan 
foyda. 
Korxona faoliyatini 
yakuniy natijasi. 
Ishlab chiqarish 
bilan bog’liq 
bo’lmagan xarajat 
50.
 
14 
3 
Asosiy faoliyatdan 
ko’rilgan foyda bu ....... 
Yalpi foyda bilan davr 
harajatlari orasidagi 
farq hamda plyus asosiy 
faoliyatdan ko’rilgan 
boshqa daromadlar yoki 
minus boshqa 
zararlardir  
Yalpi foyda minus 
davr harajatlari 
plyus moliyaviy 
faoliyatdan 
ko’rilgan 
daromadlar va 
minus zararlardir 
Bu sotishdan olingan 
sof tushum bilan 
sotilgan 
mahsulotning ishlab 
chiqarish tannarxi 
orasidagi farq 
Yalpi foyda minus 
moliyaviy faoliyat 
bilan bog’liq 
harajatlar 
51.
 
14 
1 
Rentabellik kursatkichi 
nima? 
Rentabellik korxona 
faoliyatining foydalilik   
darajasini ifodalaydigan 
nisbiy kursatkichdir. 
Rentabllik absolyut 
kattalik bo’lib, 
korxona 
samaradorligini 
ifodalaydi. 
Mahsulot ishlab 
chikarishga 
sarflangan 
xarajatlarni  
ifodalaydi. 
Korxona 
faoliyatini 
natijasini 
ifodalaydigan 
miqdor 
kursatkichi. 
52.
 
14 
4 
Mahsulotni sotishdan 
olinadigan yalpi foyda 
quyidagicha 
aniqlanadi: 
Bu yerda: 
F
um.x
 – umumxo’jalik 
faoliyatidan olingan 
foyda; 
D
x
 – davr xarajatlari; 
S
t
 – mahsulotni 
sotishdan sof tushum; 
T
i.ch
 – ishlab chiqarish 
tannarxi; 
F
m.f
 – moliyaviy 
faoliyatdan olinadigan 
foyda.
 
 
 
x
x
um
ya
D
F
F
.


53.
 
8 
2 
Firmaning 
rejalashtirilgan ishlab 
chiqarish dasturini 
bajarish uchun zarur 
bo’lgan material 
resurslarga bo’lgan 
extieji  aks ettirilgan 
byudjet bu- 
Moddiy byudjet 
Sotib olish byuljeti 
Mexnat byudjeti 
Nakd pul byudjeti 
54.
 
14 
2 
Pul mablaglari 
okimining kattaligi 
qanday formuladan 
xisoblanadi. Pt- ushbu 
davrdagi moliyaviy 
resurslarning kelishi 
Ot- ushbu davrida pul 
mablaglarining  chikib 
ketishi 
Ft=Pt-Ot 
Ft=Dt-Rt 
Ft=Pt+Ot 
Ft=Dt+Rt 

---

218 
 
Dt- ushbu davirdagi 
byudjet daromadi 
Rt- ushbu davirdagi 
byudjet sarifi 
3t- zaruriy xarajatlar 
kattaligi 
55.
 
3 
1 
Tijorat samaradorligi 
nimani ifodalaydi. 
Innovatsion biznes 
loyixalarini amalga 
oshirishni uning 
bevosita ishtirokchilari 
uchun moliyaviy 
okibatidir. 
Investitsiya  
loyixalari 
ishtirokchilari 
moliyaviy 
manfaatlaridan 
chetga chikadigan 
xamda qiymat 
natijalarining 
ulchash va 
baxolaydigan 
iktisodiy xarajat va 
natijalar. 
Davlat va maxalliy   
byudjet uchun ishlab 
chikilgan  loyxalarni 
kullashning 
moliyaviy natijalari. 
Inson olimini 
rivojlantirish, 
malakani oshirish 
va korxona 
xodimlari  
tarkibini 
o’zgartirish.  
56.
 
3 
2 
Daromadlilik indeksi 
nimani kursatadi? 
Keltirilgan samara 
summasini kapital 
qo’yilmalar umumiy 
kataligiga nisbati. 
Daromadlik 
normasi yeki 
loyxaning 
foydalligi. 
Diskont normasi. 
Kapital 
qo’yilmalarva 
olingan umumiy 
samara o’rtasidagi 
nisbati. 
57.
 
5 
1 
«Biznes- reja» nima? 
Tadbirkorlik 
faoliyatining barcha 
asosiy tomonlari 
ifodalanadigan xujjat. 
Rakobatchilar 
moliyaviy xolatini 
ifodalaydigan 
xujjat. 
Tovarlarni tarkatish 
taktikasini 
ifodalaydigan xujjat. 
Narxlar 
soxasidagi 
strategiyani 
belgilaydigan 
xujjat. 
58.
 
5 
1 
Biznes-rejaning bosh 
ichki maksadi nima? 
Kelgusidagi xamkorlik 
va kreditorlarni ishining 
muvaffakiyatiga 
ishontirish. 
Tadbirkorlik 
faoliyatini 
boshkarish uchun 
asos bo’lishi. 
Moliyalashtirish 
strategiyasini 
aniqlash. 
Sotish bozorini 
baxolash 
59.
 
7 
1 
Sotuv bozori qanday 
baxolanadi? 
Faoliyat zonasida tovar 
xaridorlarini urganishi. 
Tovarlar sifatini 
urganishida. 
Xom ashyo va  
material 
ta’minotchilarini 
urganish asosida. 
O’xshash tovarlar 
bozorida 
rakobatchilarni 
urganish asosida 
60.
 
7 
1 
Bahodan chegirishdan 
kuzda tutilgan maksad 
nima? 
Istemolchi (xaridor) 
larni jalb qilish 
Rakobatni 
yumshatish 
Baxolarni 
korrektirovka qilish 
Tavakkalchilikni 
kamaytirish 
61.
 
7 
1 
Baxolarning minimal 
darajasi qanday 
aniklanadi?
T
 - tovar 
tannarxi
min
N
-
foydaning baxodagi 
salmog’i 
min
min
1
N
T
Б


 
T
N
Б
min
min
1


 
max
min
1
N
T
Б


 
min
min
*
1
N
T
Б

 
62.
 
2 
1 
CHet-el fani va  
amaliyotida qanday 
rejalashtirish 
turlaridan 
foydalaniladi? 
Reaktiv, inaktiv, 
preaktiv, interaktiv 
Texnik – iqtisodiy, 
operativ – 
ishlabchiqarish, 
moliyaviy – 
investitsion, 
biznes-
rejalashtirish 
Operativ, taktik, 
strategik, normativ, 
rejalashtirish 
Qisqa muddatli, 
o’rta muddatli, 
uzoq muddatli, 
yakuniy 
63.
 
6 
2 
Kritik nuqta bu- 
Barcha umumiy 
xarajatlarni to’liq 
qoplaydigan tushum 
darajasi. 
Ishlab chiqarish 
xajmiga bog’liq 
xolda 
o’zgarmaydigan 
Umumiy kattaligi 
ishlab chiqarish 
xajmiga bog’liq 
bo’lgan xarajatlar 
Savdo foydasi va 
umumiy ishlab 
chiqarish 
xarajatlari 

---

219 
 
xarajatlar. 
darajasi. 
orasidagi farq 
64.
 
2 
2 
Rejalashtirish usuli 
Korxonalarda reja 
ko’rsatkichlarini 
asoslash yo’llari va 
qoidalari, shuningdek 
firma ichki rejalarining 
mazmuni, shakli, 
tuzilmasi va tartibini 
ifodalaydi 
Korxonalarda 
rejalashtirish 
borasidan 
qonuniyatlar, ilmiy 
tamoillar, 
zamonaviy talablar, 
iqtisodiy   
ko’rsatmalar 
majmuasi 
Rejalashtirish- 
korxona faoliyatini 
tashkil etish  
bosqichlari,rejalarni
ng shakli, tuzilmasi, 
tartibi 
Rejalashtirish 
texnologiyasidir 
65.
 
2 
3 
Maqsad turiga ko’ra 
rejalashtirishning 
qanday turlari 
qo’llaniladi? 
operativ, taktik, 
strategik, normativ  
operativ, normativ, 
taktik, joriy 
taktik, strategik, 
reaktiv, dastlabki, 
ta’minot-sotuv 
strategik va 
normativ 
66.
 
2 
3 
Quyidagi 
tartib 
rejalarni 
tuzish 
ishlarini 
tashkil 
qilishning 
qaysi 
ko’rinishiga tegishli? 
Bosh maqsadlar 
bo’yicha dastlabki 
rejalar tuziladi va quyi 
bo’g’inlarda ular 
aniqlashtiriladi. 
So’ngra quyidan 
yuqoriga harakat 
amalga oshiriladi. 
Bunda xususiy rejalar 
orasidagi farqlar 
bartaraf etiladi va 
yanada samarali 
yechimlar qo’shiladi. 
aralash  
pastdan yuqoriga 
yuqoridan pastga 
gorizontal 
67.
 
2 
3 
Analitik - hisoblash 
uslubi mohiyati – ?
 
Normativlar asosida 
normani belgilash  
Vazifalarni tarkibiy 
qismga va 
operatsiyalarga 
taqsimlash 
Normativlarni ishlab 
chiqish 
Norma va 
normativlarni 
kuzatish asosida 
belgilash 
68.
 
2 
3 
Reja tuzish tartibi 
necha xil ko’rinishda 
amalga oshiriladi? 
yuqoridan pastga, 
patdan yuqoriga va 
aralash  
birinchi ko’rinishda 
barcha bo’limlar 
bo’yicha rejalar bir 
xil vaqtda ishlab 
chiqilib, so’ngra 
muvofiqlashtiriladi, 
ikkinchi 
ko’rinishda esa 
bo’limlar bo’yicha 
rejalar mantiqiy 
ketma-ketlikda 
ishlab chiqilib, 
so’ngra 
muvofiqlashtiriladi 
talab aniqlanadi va 
ishlab chiqarish 
hajmi hamda 
belgilanadi, so’ngra 
ushbu ko’rsatkich 
asosida boshqa 
bo’limlar o’z 
rejalarini tuzadilar, 
ishlab chiqadi yoki 
avvalo korxonaning 
kelgusidagi 
maqsadlari borasida 
qaror qabul qilinadi 
va shu asosida reja 
ko’rsatkichlari ishlab 
chiqiladi 
gorizontal, 
vertikal aralash 
69.
 
2 
3 
Rejalashtirish jarayoni 
quyidagi bosqichlardan 
iborat:
 
Maqsadni belgilash, 
vazifani aniqlash, 
vositalarni tanlash va 
nazorat  
Vazifani aniqlash, 
vositalarni tanlash, 
maqsadni belgilash 
va nazorat 
Vositalarni tanlash, 
nazorat, vazifani 
aniqlash va 
maqsadni belgilash 
Maqsadni 
belgilash, 
vositalarni 
tanlash, nazorat va 
vazifani aniqlash 
70.
 
2 
2 
Kalendar rejalashtirish 
bu – …
 
Korxonaning yillik 
rejasini o‘n kunlik, 
hafta, kun va smena 
Korxonaning yilik 
rejasini bo‘linmalar 
va bajaruvchilar 
Korxonaning yiddik 
rejasini  faqat ish 
kunlari bo‘yicha 
Korxonaning 
yillik rejasini 
kalendar’ kunlar 

---

220 
 
bo‘yicha aniqlashtirish  
bo‘yicha  
aniqlashtirish 
aniqlashtirish 
bo‘yicha 
aniqlashtirish 
71.