Jismoniy madaniyat

Motivlar quyidagi turkumlarga ajratiladi:  

-

 

shaxsning ijtimoiy ehtiyojlariga mos motivlar; 

-

 

umumiylikka ega bo‘lgan motivlar; 

-

 

faoliyatga mos motivlar; 

-paydo bo‘lish xususiyati, muddatiga ko‘ra motivlar;  

- aks etish darajasi nuqtai-nazaridan ierarxik vujudga kelgan motivlar. 

Amerikalik  olim  G.Ollport  ijtimoiy  ustanovkaning  uch  komponentli  tizimini 

ishlab chiqqan: 

A.Kognitiv  komponent  -  ustanovka  ob’ektiga  aloqador  bilimlar,  g‘oyalar, 

tushuncha va tasavvurlar majmui; 

B.Affektiv komponent - ustnovka  ob’ektiga nisbatan sub’ekt his qiladigan real 

hissiyotlar; 

V.Harakat komponenti - sub’ektning ob’ektga nisbatan real sharoitlarda amalga 

oshirishi mumkin bo‘lgan harakatlari majmui (xulqda namoyon bo‘lish). 

Xodimlarni  motivatsiyalash  boshqaruv  psixologiyasida  katta  o’rin  egallagan 

mavzulardan  biridir.  Afsuski,  motivatsiya  so’zining  o’zbek  tilida  to’g’ridan  to’g’ri 

---

65 

 

tarjimasi mavjud emas va bu so’z kundalik muloqotda kam ishlatiladi. Shu munosabat 

bilan  motivatsiya  so’zining psixologik mazmuni va  boshqaruv amaliyotida  qo’llanish 

imkoniyati haqida gaplashamiz. Faoliyat asosi sifatida avval odamda u yoki bu ehtiyoj 

paydo  bo’ladi,  shundan  so’ng  ehtiyoj  qondirilishi  uchun  harakat  amalga  oshiriladi. 

Aynan shu harakatga turtki bo’luvchi ichki kuch motiv va ehtiyojni qondirish davomida 

ishga tushuvchi qator motivlar majmuasi motivatsiya deb, ataladi. Boshqaruv sohasiga 

oid  motivatsiya  -  xodim  yoki  mehnat  jamoasini  tashkilot  maqsadlari  sari  faoliyatga 

undash ma’nosini anglatadi.  

Shaxsning  jamiyatda  odamlar  orasidagi  hulqi  va  o‘zini  tutish  sabablarini 

o‘rganish tarbiyaviy ahamiyatga ega bo‘lib, masalani yoritishning ikki jixati farqlanadi. 

1.