Tadqiqot
maqsadi va vazifalarni belgilash:
ijtimoiy psixologik tadqiqot buyurtmachi va
bajaruvchilar o‘rtasidagi munosabat o‘zaro kelishib olinadi.
Tadqiqot uchun sarf qilinadigan harajatlar:
moliyaviy va mehnatresurslari
hisoblab chiqiladi.
6
Bunda maqsad va vazifa anitslab olinadi.
Maqsad
- bu ongda oldindan payqalgan tadqiqot natijasidir. Muammoni
o‘rganish darajasi, ijtimoiy buyurtma, tadqiqot manfaatlariga bog‘liq bo‘ladi.
Empirik (yeksperiment) tadqiqotning umumiy maqsadi:
ob’ekt rivojlanish
turlari, tuzilmasi, o‘zgaruvchanligi va tendensiyalaridir.
Bu faktlar turli maqsadlarga qo‘llanishi mumkin:
a)nazariy xulosalar olishda;
b) o‘rganish metodining effektivligi, bilish imkoniyati orqali xulosalar olishda;
v)amaliy maslaxatlar olishda;
g)kam o‘rganilgan soha bo‘yicha informatsiya tuplaganda.
Ijtimoiy psixologik tadqiqot maqsadi turlicha bo‘lishi mumkin. Masalan,
muayyan ishlab chiqarish korxonasida mehnat unumdorligini ko`tarish muammosini
ijtimoiy psixologik tadqiqot qilish zarur bo`lsa, bunda asosiy maqsad mehnat
unumdorligi pastligining asosiy sabablarini aniqlash, mavjud yashirin iqtisodiy
imkoniyatlarni qidirib topish va mavjud shart-sharoiti o‘zgarishidan iborat bo‘ladi.
Tadqiqotning asosiy vazifasi esa belgilab olingan maqsadning mazmunan,
uslubiy va tashkiliy jihatdan yanada oydinlashtirib olishdan iborat bo‘ladi.
Ijtimoiy psixologik tadqiqotlarda maqsad-bu tadqiqotlarni nazariy yoki amaliy
yo’nalishlarda bo‘lishini ko‘rsatuvchi mo’ljal vazifasini o’taydi. Ayni vaqtida dastur
o‘tkazilayotgan Tadqiqotqanday muammoni hal etishi yoki bunday xarakterdagi
natijalarga ega bo‘lishi xususida konkret savollarga javob berishi lozim.
2.
Davis S. F. Handbook of Research Methods in Experimental Psychology. - Blackwell Publishing Ltd, 2017. -p.30.
6
.Davis S. F. Handbook of Research Methods in Experimental Psychology. - Blackwell Publishing Ltd, 2017. -p.31.
37
Maqsadni amalga oshirish jaryonida bir yo`la bir necha xil manzaralarga duch
kelish mumkin. Zero, hamma narsa oldindan anits belgilanishi kiyin. Hamma imkoniyat
va yutuglarni tula aniqdik bilan hisobga olishga o‘rinish be’manilikdan va
shallatsilikdan boshqa narsa emas. Shu bilan birga barcha Tadqiqotchi ko‘tilgan
natijalardan tashsari yana qo’shimcha natijalar paydo bo‘lishini nazardan sochirmaslik
kerak. «Agar siz bundaydir yo`llanmagan, kutilmagan xayolingizga keltirmagan narsani
topishni uylamaydigan bo`lsangiz, siz bu narsani xech qachon topa olmaysiz» degan edi.
Maqsadni amalga oshirishda ba’zan faqat gina asosiy vazifa emas, ikkinchi
darajali vazifalarni ham bir yo`la bajarishga to‘g‘ri keladi. Shunig uchun ham ishda
asosiy sushimcha u yoki masalalar bir yo`la hal etiladi yoki hal etishning konkret yo`llari
belgilab beriladi.
3
Do'stlaringiz bilan baham: |