O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi termiz davlat universiteti yuridik fakulteti

III.  Oliy  ta’lim  muassasasida  talablarga  ta’lim  berish  jarayonida  baholash  bilan  bog‘liq 
korrupsiyaviy huquqbuzarliklar sodir etilishining sabab va omillari
.  
Oliy  ta’lim  muassasasida  talablarga  ta’lim  berish  jarayonida  sodir  etilgan  korrupsiyaviy 
huquqbuzarliklar sodir etilishining asosiy sabab va omillari quyidagilardan iborat.  
Birinchidan,  mazkur  turdagi  huquqbuzarliklarning  soniga  qarab,  bu  turdagi  jinoyatlar  kam  deb  xulosa 
qilish noto‘g‘ri bo‘ladi. Zero, bu turdagi jinoyatlarni aniqlash darajasi juda past.  
Xususan,  2018  yilda  “Ijtimoiy  fikr”  jamoatchilik  Markazi  o‘tkazgan  so‘rovda  ishtirok  etganlarning  29 
foizi  oliy  ta’lim  tizimida  korrupsiya  keng  tarqalgan  degan  fikrni  bildirgan  bo‘lsa,  2019  yilda  bu  salbiy 
ko‘rsatkich 35 foizni tashkil etgan.  
Xulosa qilsak, korrupsiyaviy kelishuvlar ikki tomon uchun ham manfaatli bo‘lagani uchun ularning fosh 
etilmosdan qolmoqda.  
Ikkinchidan
, ta’lim berish jarayonida talabalrni baxolash tizimi to‘liq inson omiliga bog‘liq bo‘lib, bu 
o‘qituvchilarda  manfaatdorlik  holatlarini  keltirib  chiqarishi  aniq.  Oliy  ta’lim  tizimida  haligacha  “Blind 
assessment” tizimiga o‘tilmagan.  

---

© 
Олий таълимда меъёрий ҳужжатлар
 
19 
Uchinchidan
,  oliy  ta’lim  muassasalarini  zararur  moddiy  resurslar  bilan  to‘liq  ta’minlanmasligi,  ta’lim 
sifatiga salbiy ta’sir qilmoqda va bu korrupsiyaviy holatlarni kelib chiqishiga sabab bo‘lmoqda.  
Talabalarning bunday vaziyatga tushib qolishiga, eng avvalo, oliy o‘quv yurtlarining zamonaviy hamda 
ta’lim tilidagi darslik va o‘quv adabiyotlari bilan yetarli darajada ta’minlanmasligi sabab bo‘lmoqda.   
Tahlillar,  oliy  ta’lim  muassasalarida  o‘quv  rejalaridagi  fanlarning  24  foizi  bo‘yicha  darslik,  o‘quv 
qo‘llanma va uslubiy ko‘rsatmalar mavjud emasligini ko‘rsatmoqda.  
To‘rtinchidan
,  axborot-kommunikatsiya  texnologiyalarini  ta’lim  va  imtihon  jarayonlariga  joriy 
etishdagi sustkashliklar korrupsiyaviy omillarni bartaraf etish ishiga salbiy ta’sir ko‘rsatmoqda.  
Aksariyat  mamlakatlarda  masofadan  o‘qitish  tizimidan  keng  foydalanilayotgan  bir  paytda,  oliy  ta’lim 
muassasalarida elektron platforma orqali o‘qitish yetarli joriy etilmagan.  
Oltinchidan,
  ta’lmi  muassasalari  o‘quv  dasturida  nomutaxasislik  fanlarini  juda  ko‘pligi  korrupsiyaviy 
omillardan biri bo‘lmoqda.  
Talabalar o‘zlari qiziqmagan, o‘z kelajak faoliyatlari uchun zarur bo‘lmagan fanlarni o‘qimasligi, buning 
natijasida imtixon jarayonida mazkur fanlardan korrupsiyaviy usullarni qo‘llab baxo olishlari kuzatilmoqda.  
Jumladan,  2020  yil  24  yanvar  kuni  Oliy  Majlisga  yo‘llagan  murojaatnomasida,  oliy  ta’lim  standartlari 
xorijiy  tajriba  asosida  takomillashtiriladi,  ta’lim  yo‘nalishlari  va  o‘qitiladigan  fanlar  qayta  ko‘rib  chiqiladi. 
Mutaxassislikka aloqasi bo‘lmagan fanlar soni  2 barobar qisqartirilishini ta’kidlab o‘tdilar.