Umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 7-sinfi uchun darslik-majmua

Erta  ona  tilim  agar  yo‘qolsa,  Men  bugun  o‘lishga  bo‘­
lurman rizo
» satrlarini izohlab bering.
4. 
she’rning so‘nggi bandi mazmunini tushuntiring. siz o‘zbek 
ti liga  nisbatan  r.  hamzatov  she’rining  so‘nggi  bandidagi 
e’tirofni qo‘llay olasizmi?
5.
 shoir nima uchun ona tiliga bu qadar katta muhabbat bilan 
qa raydi,  deb  o‘ylaysiz?  tilga  muhabbat  –  elga  muhabbat, 
uning tarixiga, ruhiyatiga muhabbat deb hisoblaysizmi?
savol  va  topshiriqlar:

---

41
6. 
she’rning  badiiy  xususiyatlari  to‘g‘risida  so‘zlang.  qanday 
poe tik ko‘chimlar ishlatilgan? she’rning ta’sir kuchi nimada 
deb o‘ylaysiz?
7. 
she’rni yod oling.
kenjA nevArAM shAhrIZoDGA
nega yig‘layapsan, ayt, qo‘zichog‘im,
nima bo‘ldi? yomon tush ko‘rdingmi yo?
otang bor, onang bor – suyangan tog‘ing,
boshingda girgitton tevarak dunyo.
ota-yu onamdan ayrilib, ne tong,
ko‘p ko‘rdim qismatning ozorin qattiq.
yig‘lasam yarashar men yetim – bobong,
nega sen bunchalar yig‘laysan achchiq?
bilmaysan sen hali xusumat nima,
aldov, xiyonatdan emas holing tang.
toza bu ko‘nglingda g‘am qolmas sira
allasin aytganda mehribon onang.
do‘stlarni ko‘rdim men iymonsiz taqir,
dushmanlar yo‘limni to‘sdi g‘ov bo‘lib.
sen nega yig‘laysan? yig‘lay men, axir,
ko‘nglim yig‘ilarga ketdi-ku to‘lib.
sen urush neligin bilmaysan mutlaq,
yondi olovida barcha tirik jon.
sening boshing uzra nur sochar har choq
tinch va osoyishta lojuvard osmon.
Urushdan qaytmadi ikkita akam,
eslasam, ko‘zimdan sizadi namlar.
haqqim bordir mening tinmay yig‘lasam,
sochim oqartirdi adoqsiz g‘amlar.
bola yig‘isida ma’no bor ekan,
tinglasam, shunday der u mitti yurak:
«siz ko‘rgan azob-ku o‘tmishda qolgan,
men uni ertaga tortishim kerak!»

---

42
1.
 she’rning birinchi bandi mazmunini sharhlang. bobo ning ne-
varaga berayotgan savoli ma’nosini chaqing.
2.
 ota-onasidan ayrilgan boboning tuqqanlari yonida bo‘la turib 
yig‘layotgan nevarasini tushunmayotgani tasviridagi yumorni 
his etishga urining.
3.
 hayotning  ayovsiz  sinovlari,  g‘araz,  yomonlik,  xiyonat,  al-
dovlarni  ko‘raverib  bezor  bo‘lgan  boboning  tashvishsiz  ne-
vara yig‘isidan yozg‘irishi sababini izohlang.
4.
 Urushda  ikki  akasini  yo‘qotgan  shoir  iztiroblari  ifodasiga 
to‘xtaling.
6.
 yig‘ining  sabablari  haqida  bobo  bergan  savollarga  nevara-
ning javobi ma’nosini sharhlang.