O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat sharqshunoslik universiteti

–  Ha,  domla,  kecha  olib  kelishdi,  –  dedi  shosha-pisha  chap  tomondagi 
assistent. 
– Kasali nima ekan? 
– Haligacha aniqlayolmadik. Ikkala ko‘zida sanchiq turgan, tinimsiz boshi 
og‘riydi”
 [5]. 
Ko‘rinadiki, tarjimon mazmunni ham, shaklni ham to‘g‘ri 
bera  olgan.  Ushbu  mo‘jaz  hikoyada  shifokorlar    obrazi  hajv  ostiga 
olingan  (hamisha  jiddiy  yuradigan  katta  professor  ko‘ziga  “noyob” 
virus  tushirib  olgan  bemorning  hayotiga  emas,  uning  ko‘zlaridagi 
“noyob virus”ga ko‘proq e’tibor qaratadi. Butun fikru hayoli “noyob” 
virusda, bemorni emas, virusni asrab qolishda bo‘ladi... 
Hikoya so‘ngida shunday dialog kechadi:  
“
– Bütün çocuklar gelsin, – dedi profesor. 
Odası  yine  doldu.  Profesor  bu  konuda  bir  kitap  hazırlıyacağını  onlara 
mücdeledi. Bir ara aklına gelip: 
– Hasta nasıl? – diye sordu. 
 
– Ağrıları dindi, – dedi hastaya bakan asistan. 
– Yani… 
–  Gözleri görmüyor.  
Profesor geniş bir gülümsemeyle dedi: 
– Tamam, ben size söylemiştim, 48 saat içinde mudale edilmezse göz görmez 
ve ağrılar da diner. Önceki sabah ağrılar başladığına güven, bu sabah hastanın 
gözleri görmemesi gerekir öyle mi? 

---

 
108 
–  Evet. Dedi asıstan. 
—Bilim yanılmaz, çocuklar ben size söylemiştim. 
Profesor  arkasında  asistanları  ve  öğrencileriyle  orijinal  mikrop  üzerinde 
yeniden çalışmak için labaratoruna gitti.
” 
Ushbu dialog parchasini Miad Hakimov quyidagicha o‘giradi: 
 “–  Hammani to‘planglar, — deb buyurdi u. 
Xona  ichi  yana  liq  to‘ldi.  Professor  yig‘ilganlarni  yangilikdan  xabardor 
qilgach, bu noyob mikrob haqida kitob yozish niyati borligini aytdi. 
—  Xo‘sh,  bemorning  o‘zi  qalay?  —  deb  so‘rab  qoldi  u  davolovchi 
assistentdan. 
— Og‘riq to‘xtadi. 
— Aniqroq qilib gapiring. 
— Ikkala ko‘zi so‘qirlashdi. 
— Ana, aytmadimmi, — dedi professor og‘zi qulog‘iga yetib, — agar qirq 
sakkiz soat ichida zudlik bilan chora ko‘rilmasa, bemor ko‘zdan qoladi, og‘riq 
taqqa to‘xtaydi. Bemorning ko‘zlarida o‘tgan kuni ertalab sanchiq boshlangan, 
hisobga ko‘ra mana bugun bosilishi kerak edi. Shunday bo‘ldimi. 
— Shunday, — dedi uning gapini ma’qullab davolovchi assistent. 
—  Ilmda  hikmat  ko‘p,  yigitlar.  Mana,  aytganim  keldi…  Noyob  mikrob 
ustidagi  kuzatuvlarini  davom  ettirish  maqsadida  professor  shogirdlarini 
ergashtirib, yengil qadam tashlaganicha to‘g‘ri laboratoriyaga kirib ketdi.” 
Hikoyaning  bunday  yakuni  satiraning  go‘zal  namunasidir.  Hikoya 
so‘ngida kitobxon na kulishni biladi, na yig‘lashni. Bunday yakun kishini 
o‘yga solib qo‘yadi. Bir o‘zlarini aqlli sanab yurgan shifokorlar ustidan 
kulgisi  keladi,  bir  bechora  ko‘zlaridan  ajralgan  bemorga  achinadi.  Bu 
hikoya orqali satiraga olinganlar ortida achchiq va keskin haqiqat mavjud. 
Uni kitobxon o‘ylab o‘ziga bir qancha xulosalar chiqaradi. 
Xulosa.  Ustoz  Omon  Muxtor  aytganidek,  kuchli  bilim  va  kuchli 
iste’dod sohibi Aziz Nesin butun umr jahon kitobxonlari qalbida qoladi. 
Yuqoridagi  satirik  hikoyadan  olgan  xulosalarimizga  ko‘ra,  virus  be-
morga emas butun shifokorlar jamiyatiga tushgan. Bemor bemor emas, 
butun shifokorlar jamiyati bemor. Ular o‘zlari oldidagi birinchi eng oliy 
maqsadini yo‘qotib qo‘ydilar, ya’ni inson hayotini, uning salomatligini 
saqlab  qola  olmadilar.  Shifokorlarning  vazifasi  bemorlar  hayotini 
saqlab qolish emasmi? Ular uchun hozirda qavat-qavat kitoblar yozish, 
kasallik haqida soatlab ma’ruzalar o‘qish, turli tuman kasalliklar haqida 
bosh  qotirish,  bu  -  shifokorning  vazifasi  emas.  Uning  vazifasi,  o‘sha 
turli-tuman  kasalliklarga  davo  topish,  hamda  kasallangan  bemorlar 
hayotini asrab qolishdir.