Biolog 10 indd

1. Tayyorgarlik bosqichi.
 2. Kislorodsiz bosqich – glikoliz.
21-rasm. 
Plastik va energiya almashinuvida sodir bo‘ladigan o‘zgarishlar.

---

40
 3. Kislorodli bosqich – hujayraning nafas olishi.
22-rasm. 
Moddalar almashinuvi bosqichlari.
1. Tayyorgarlik bosqichi. 
Bu  bosqich  tirik  organizmlarning  ovqat  hazm 
qilish  organlarida  va  hujayra  lizosomasi  fermentlari  ishtirokida  o‘tadi.  Bu 
bosqichda ovqat hazm qilish organlarida ishlab chiqiladigan fermentlar ta’sirida 
yuqori  molekulali  organik  birikmalar  kichik  molekulalarga,  ya’ni  oqsillar 
aminokislotalarga,  lipidlar  glitserin  va  yog‘  kislotalariga,  polisaxaridlar  esa 
monosaxaridlarga parchalanadi.
Tayyorgarlik  bosqichida  hosil  bo‘lgan  energiya  issiqlik  sifatida  to‘-
liq  tarqalib  ketadi.  Bu  bosqichda  hosil  bo‘lgan  moddalarning  bir  qismi  hu-
jayraning  hayotiy  jarayonlari  uchun  zarur  bo‘ladigan  organik  moddalarining 
sintezlanishiga sarfl anadi, bir qismi esa parchalanadi.