Oo‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi mirzo ulug‘bek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti

12.4. Chuchuk suv loyqasini kuzgi bug‘doy o‘sishi, rivojlanishi  

va hosiliga ta’siri 

 

Akademik  J.Sattorov  va  uning  shogirdlari  tomonidan  chuchuk  suv 

loyqasidan  tayyorlangan  noan‟anaviy  o„g„itni  kuzgi  bug„doyning  o„sishi, 

rivojlanishi va hosiliga ta‟siri o„rganilgan. 

Dastlab,  loyqa,  suv,  tuproq  va  olingan  noan‟anaviy  o„g„itning  kimyoviy 

tahlili  uchun  namuna  olinib,  laboratoriyada  analiz  qilingan  (7-jadval). 

Ma‟lumotlarning ko„rsatishicha, sug„oriladigan och tusli bo„z tuproq sulfat tuzlari 

bilan  kuchsiz  sho„rlangan.  Quruq  qoldiq  -  1,325%,  Cl

- 

- 0,039%, SO

4

-2   

-  0,281% 

bo„lib, sulfatlar xlor ioniga nisbatan 5 marta ko„p. Sulfat tuzlari, asosan, natriyli va 

kalsiyli  hisoblanadi.  Tuproq  haydalma  qatlamining  mexanik  tarkibi  o„rta  qumoq. 

Tuproqda  gumus  miqdori  0,602%,  umumiy  azot-0,060%,  umumiy  fosfor-0,340% 

va  umumiy  kaliy  1,25%.  Harakatchan  azot  (N-NO

3

)-32,3  mg/kg,  fosfor-28,0 

mg/kg,  harakatchan  kaliy-218  mg/kg.  Demak,  tuproq  haydalma  qatlami  azot, 

fosfor va kaliy bilan kuchsiz ta‟minlangan.  

Chuchuk suv loyqasida quruq qoldiq, Cl

- 

va SO

4

-2   

larning miqdori juda kam. 

Demak,  loyqa  sho„rlanmagan. Gumusning  miqdori 3,12%  gacha  boradi. Umumiy 

azot  miqdori  -  0,68%,  umumiy  fosfor  -  0,46%  va  umumiy  kaliy  -  0,81%.  Loyqa 

tarkibida  har  xil  mikroelementlar  ham  bor.  1  kg  quruq  massada  200-1000  mg 

marganes, 100-400 mg rux, 10-200 mg V, 2-60 mg mis, 2-20 mg molibden va 2-15 

mg  kobalt  borligi  aniqlandi.  Demak,  Kattaqo„rg„on  suv  omborining  chuchuk  suv 

loyqasi  oddiy  tuproqqa  nisbatan  sho„rlanmagan,  gumus  va  makro-, 

mikroelementlarga boy. 

---

 

63