Cisco packet tracer dasturida telnet va ssh protokoli bilan ishlash

---

CISCO PACKET TRACER DASTURIDA TELNET VA SSH PROTOKOLI 

BILAN ISHLASH 

 

Ishdan maqsad: 

Cisco Packet Tracer dasturida TELNET av SSH protokoli 

bilan ishlash ko’nikmasini hosil qilish. 

Nazariy ma’lumot 

SSH  va  Telnet  ikkita  tarmoq  protokoli  bo'lib,  ular  masofadan  turib 

kompyuterga  tarmoq  ichida  yoki  Internet  orqali  ushbu  tizimga  kirish  orqali 

ulanishda va masofaviy buyruqlar yordamida tizimni boshqarish uchun ishlatiladi. 

Shunday  qilib,  ikkalasi  ham  terminal  emulyatorlari  deb  hisoblanadi.  SSH  Secure 

Shell degan ma'noni anglatadi va SSH foydalanuvchi xavfsiz shifrlangan ulanishdan 

foydalangan  holda  tarmoqdagi  kompyuterlar  juftligi  o'rtasida  ma'lumot  almashish 

imkoniyatini beradi. Telnet asosiy tarmoq protokoli bo'lib, u masofaviy tizim bilan 

matnli terminaldan deyarli foydalangan holda aloqa qilish uchun ishlatiladi. 

SSH,  Secure  Shell  -  bu  tarmoq  protokoli  bo'lib,  u  ikkita  masofaviy  xostlar 

o'rtasida  Internet  orqali  yoki  tarmoq  ichida  xavfsiz  aloqani  o'rnatish  uchun 

ishlatiladi.  SSH  kompyuterlar  o'rtasida  ma'lumotlarni  uzatish  uchun  shifrlangan 

formatdan 

foydalanadi, 

shuning 

uchun 

ushbu 

shifrlangan 

mexanizm 

almashinilayotgan  ma'lumotlarning  maxfiyligi  va  yaxlitligini  ta'minlaydi.  SSH 

masofadan  kirish  tizimlarida  va  yuqori  darajadagi  xavfsizlik  mavjudligi  sababli 

masofaviy  buyruqlarni  bajarish  uchun  keng  qo'llaniladi.  SSH-dan  foydalanuvchi 

foydalanuvchi nomi, parol va boshqa buyruqlar kabi maxfiy ma'lumotlarni xavfsiz 

tarzda  yuborishi  mumkin,  chunki  bu  ma'lumotlar  shifrlangan  formatda  va  ularni 

shifrlash va xakerlar tomonidan oson o'qilishi mumkin emas. SSH masofaviy tizimni 

autentifikatsiya qilish uchun ochiq kalitlarning kriptografiyasidan foydalanadi. SSH 

serverlari 22 portni TCP (Transmission Control Protocol) standarti orqali tinglaydi 

va ulardan jamoat tarmog'ida foydalanish mumkin. U ishonchli autentifikatsiya va 

xavfli kanallar orqali xavfsiz aloqa mexanizmini ta'minlaydi. 

Telnet, shuningdek, tarmoqdagi yoki Internetdagi ikkita uzoq xostlar o'rtasida 

ma'lumotni ikki tomonlama  yo'nalishda almashish uchun foydalaniladigan tarmoq 

protokoli. Ushbu protokol yordamida foydalanuvchilar masofaviy tizimga kirishlari 

va  virtual  terminal  yordamida  aloqa  qilishlari  mumkin,  ammo  bu  Internet  kabi 

ishonchsiz  tarmoqlardan  foydalanish  uchun  xavfli.  Telnet  oddiy  matnda 

ma'lumotlarni almashadi, shuning uchun ushbu protokol yordamida foydalanuvchi 

nomlari va parollarini o'z ichiga olgan maxfiy  ma'lumotlarni yuborish uchun mos 

emas,  chunki  boshqa  kimdir  ushbu  matnni  almashishni  o'qiy  oladi  va  xabarlarni 

osongina ushlay oladi. Odatda Telnet 23 port orqali TCP orqali ulanadi va boshqa 

portlar  va  xizmatlarga  ham  kirishi  mumkin.  U  kam  xavfsizlik  tufayli  xususiy 

tarmoqlarda ishlatilishi mumkin.