Umumiy metallurgiya

O’tga chidamli materiallar tasnifi. 

1. Materiallar o’tga chidamligi bo’yicha uch guruhga bo’linadi: 

o’rtacha o’tga chidamli - 1580-1770°C. 

- yuqori o’tga chidamli - 1770-2000°C 

- o’ta yuqori o’tga chidamli 2000°C haroratlan yuqori 

2.  O’tga  chidamli  materiallarning  kimyoviy  -  mineralogik  tarkibi  bo’yicha 

bo’linishi 7 – jadvalda keltirilgan. 

7- jadval 

O’tga chidamli materiallarning kimyoviy - mineralogik tarkibi bo’yicha 

tasnifi 

Turi 

Guruh 

Tarkibi, % 

T

og’i

, °S  

Kremniyli 

Dinas 

 

1710 

Alyumosilikatli 

SHamot 

 

1610- 

1770 

Glinozyomli 

Korund 

 

2050 

Magneziali 

Periklazov 

 

2300 

Xromli 

Xromoksid 

 

1800 

TSirkoniyli 

TSirkoniy 

 

2000 

Oksidli 

 

Oksid miqdori 98% gacha 

Uglerodli 

Grafitlangan  

 

3700 

---

 

36 

Ko’mirli 

Karbid-kremniyli 

Karborundli 

 

2300 

Kislorodli 

Nitridlar, boridlar 

Birikmaga  bog’liq 

xolda 

2500-

3000 

 

Jadvalda  keltirilganlardan  tashqari.  yuqori  haroratga  chidamli  birikmalar 

aralashmasidan iborat o’tga chidamli materiallarning ko’pgina turlari bor. 

3.  O’tga  chidamli  materiallar  ishlab  chiqarish  sanoati  taxminan  bir  xil 

miqdorda  kukunsimon  yoki  ular  asosida  tayyorlangan  aralashma  ko’rinishidagi 

qoliplanmagan  va  ma’lum  qolipli  va  o’lchamli  g’isht,  stakan  ko’rinishidagi 

qoliplangan  materiallar  ishlab  chiqaradi.  Qoliplangan  o’tga  chidamli  materiallar 

ishlab  chiqarish  uchun  mo’ljallangan  aralashmalarga  ozroq  miqdorda  bog’lovchi 

birikmalar: SaO, smola va boshqalar qo’shiladi.