Umumiy metallurgiya

Rekuperalor  -  uzluksiz  issiqlik  almashinuvchidir.  U  zich  yopilgan 

kameraga o’xshaydi. Undan issiqlik pech gazlari o’tkaziladi. Bu issiq gazlar oqimi, 

sovuq  gaz  yoki  havo  harakatlanadigan,  kameraga  nisbatan  perpendikulyar 

yo’nalishda  joylashgan,  parallel  quvurlarga  urilib  o’tadi.  Bunday  kesishib  issiqlik 

almashinish  natijasida  chiqib  kelayotgan  pechning  issiq  gazlari  o’zining  ko’p 

issiqlik  miqdorini pechga  yo’naltirilayotgan sovuq  gaz  yoki  havo  oqimiga  beradi. 

SHu  tariqa  issiqlik  metallurgik  qurilmaga  qaytadi.  Buning  natijasida  yonish 

harorati  ko’tariladi  va  yoqilg’i  sarfi  tejab  qolinadi.  Rekupelyatorga  kelayotgan 

pech  gazlari  oqimining  maksimal  harorati,  issiqlik  almashinuvchi  metall 

elementlarning issiqlikka bardoshligi bilan chegaralanadi. 

---

 

34 

YUqori  haroratli  gazlar  issiqligini  (1700°S  gacha)  to’plash  uchun  davriy 

ishlaydigan  qurilmalar  regeneratorlardan  foylanishadi.  Ular  qo’yidagicha 

ishlaydi.  O’tga  chidamli  g’ovakli  qoplama  bilan  to’ldirilgan  va  o’tga  chidamli 

g’ishtlar  bilan  himoyalangan  kamera  orqali  pechdan  chiqayotgan  gazlar 

o’tkaziladi.  Ular  issiqligining  katta  qismi  qoplamani  qizdirishga  ketadi  va  gaz 

kamerani  past  harorat  bilan  tark  etadi.  Qoplama  qizigandan  so’ng  pech  gazini 

o’tkazish to’xtatiladi va pech gazi boshqa regeneratorni qizdirish uchun jo’natiladi. 

Birinchi  regeneratorga  qarama-qarshi  yo’nalishda  havo  beriladi,  u  esa 

regeneratorning qizigan qoplamasidan issiqlikni tortib oladi. Qizigan havo harorati 

1200-1300°S  gacha  borishi  mumkin.  Regeneratorlar  asosan  marten,  koksli 

pechlarga o’rnatiladi.