Sh. Djumanov, S. Sayfiddinov

Dastgohda ishlash. 

Bir tomonlama turum qirqish dastgohida 

bir kishi ishlaydi. Bu ishchi karetkaga bir necha zagotovkani 

joylab, ularni bir-biriga va tirgak chizg‘ichga jips taqab qo‘yadi, 

qisqichlarning gidravlik yuritmalarini va surish qurilmasini 

ishga soladi. Surish karetkasi zagotovkalar bilan kuch kallaklari 

bo‘yicha qaytma-ilgarilama harakat qiladi. Bunda zagotovka- 

larda turumlar va ular tushib turadigan chuqurchalar (faqat 

---

72

turumlar, yo faqat chuqurchalar) hosil bo‘ladi. Odatda, zagotov- 

kalarning har ikkala uchida turumlar qirqiladi va chuqurchalar 

o‘yiladi. Bu maqsadda karetkaga o‘rnatilgan qaytarma tirgak- 

lardan foydalaniladi yoki karetkadagi jami zagotovkalarning 

avval bir uchiga, so‘ngra ikkinchi uchiga ishlov beriladi.

Birinchi  holda  zagotovkalarni  suriladigan  karetkaga 

joylashda ular awal bitta tirgakka 

— 

oxirgi cheklagichga, 

zagotovkaning bir uchiga ishlov berilgach, ikkinchi tirgakka 

mo‘ljallanadi.

Bir tomonlama turum qirqish dastgohlarida suriladigan karet- 

kaning salt harakatlanishiga ko‘p vaqt sarflanadi. Bundan tash- 

qari, zagotovkalar karetkaga qo‘lda joylashtiriladi. Shunga ko‘ra 

bir tomonlama turum qirqish dastgohlarini kamroq mahsulot 

ishlab chiqariladigan korxonalarda ishlatish tavsiya etiladi. 

Katta seriyada mahsulot ishlab chiqariladigan korxonalarda ikki 

tomonlama ishlaydigan turum qirqish dastgohlaridan foydalanish 

maqsadga muvofiqdir. Ikki tomonlama ishlaydigan turum qir- 

qish dastgohlariga ikki kishi xizmat ko‘rsatadi. Dastgohchi 

zagotovkalarni suruvchi zanjirlarga qo‘yadi, bunda zagotovkalar 

tirgaklarga jips tegib turishi va bir tomondagi uchlari oxirgi tir- 

gakka taqalishi lozim. Ikkinchi ishchi ishlov berilgan detallarni 

dastgohdan olib, shtabellarga taxlaydi.

Ikki tomonlama ishlaydigan turum qirqish dastgohlariga 

zagotovkalarni suradigan magazin-ta‘minlagichlar o‘rnatiladi, 

ular mehnatni yengillashtiradi va ish vaqtidan foydalanish 

koeffitsientini oshiradi.

Ikki tomonlama ishlaydigan turum qirqish dastgohlarining 

asosiy kamchiligi 

— 

zagotovkaning sinib tushishidir. Kesish 

asbobi yaxshi charxlanmagan yoki surish tezligi katta bo‘lganda 

shunday nuqsonlar kelib chiqishi mumkin. Dastgoh bir marta 

sozlanganda, turumlarning uzunligi har xil bo‘lsa, u holda qis- 

qichlarni rostlash kerak. Ishlov berilgan sirtning paxmoqligi ke- 

sish asbobining to‘mtoqlashganidan darak beradi. Turumlaming 

---

73

yo‘g‘onligi va yelkalari orasida masofa kalibr-halqalar bilan, 

chuqurchalarning kengligi esa kalibr-tiqinlar bilan tekshiriladi.