„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi termiz davlat universiteti tarix fakulteti fuqarolik jamiyati kafedrasi

neofashizm
 yoshlar o'rtasida yana qayta bosh ko'tara boshladi. Yevropaning qator mamlakatlari 
va  sobiq  sovet  hududining  Rossiya,  Ukraina  va  Boltiqbo'yi  davlatlarida  sodir  bo'layotgan 
voqealar  bunga  misol  bo'la  oladi.  Fashizm  va  natsizmning  insoniyat  boshiga  solgan  kulfatlari 
Nyurnberg  sud  jarayonida  har  tomonlama  o'z  bahosini  olgan  edi.  Jahonda  ularning  qayta  bosh 
ko'tarmasligi  uchun  barcha  davlatlar  birgalikda  harakat  qilishga  kelishib  oldi.  Ammo  tarixdan 
saboq  va  xulosa  chiqara  olmagan  kuchlar  ulardan  o'z  manfaatlari  yo'lida  foydalanishga 
urinmoqda. Dunyo xalqlari II Jahon urushi ishtirokchilari va faxriylari bilan birgalikda har yili 9 
may  kuni  fashistlar  qo'lida  halok  bo'lgan,  konslagerlar  azob-uqubatlarini  tortgan  kishilar  ruhini 
yodlab va xotirlab, yoshlarni natsizm va fashizm balosidan ogohlantiradi.  
Irqchilik
-odamlar  o'rtasidagi  ijtimoiy  tengsizlik,  bosqinchilik,  zo'ravonlik  va  urushlarni 
kishilarning  turli  irqlarga  mansubligi  bilan  oqlashni  targ'ib  etadigan  g'ayriinsoniy  ta'limot. 
Irqchilar insonlarning ijtimoiy mohiyatini ularning biologik – irqiy belgilari bilan bog'lab, ularni 
oliy va quyi, bekamu-ko'st va noraso irqlarga ajratadi. Unga ko'ra, oliy irqlar xo'jayinlik qilishi, 
qolganlar  esa  ularga  xizmat  qilishi,  bo'ysunishi  shart.  Irqchilik  ta'limoti  boshqa  xalqlarga 
nisbatan  bosqinchilik,  talonchilik,  mustamlakachilik  siyosatini  asoslashga  harakat  qiladi. 
Fashistlar  Germaniyasi  aynan  mana  shunday  mafkuraga  tayanib  ―oliy  german  irqi‖ 
hukmronligini  o'rnatish  maqsadida  Ikkinchi  jahon  urushini  boshlagani  bunga  yaqqol  misoldir. 
Hozirgi  ham  reaksion  mafkuraga  asoslangan  kayfiyatdagi  guruhlar,  ularning  nazariyotchilari 

---

irqchilik  g'oyalarini  targ'ib  etib,  go'yo  ―qoloq‖  xalqlarning  mustaqil  rivojlanishga  ruhiy  tayyor 
emasligi  haqidagi  puch  da'volar  bilan  chiqmoqda.  Bunday  qarashlar  xalqlarning  ozodligini 
bo'g'ish, ularning ustidan hukmronlik o'rnatishga bo'lgan intilish natijasida yuzaga kelgan. Sobiq 
Ittifoq  parchalanib  ketganidan  so'ng  imperiyacha  fikrlaydigan  ba'zi  nazariyotchilar  qarashlarida 
ham  irqchilik  kayfiyatlari  paydo  bo'lganini  kuzatish  mumkin.  Bunday  qarashlarning  qanchalik 
asossiz  ekanini  hayot  ko'rsatmoqda.  Tarixiy  taraqqiyot  davomida  turli  irq  vakillarining 
aralashuvi,  irqiy  belgilarning  o'zgarishi  kabi  holatlar  ham  yuz  bermoqda.  Bu  yerda  barcha  irq 
vakillarining  madaniy  taraqqiyotga  birdek  qobiliyatli  bo'lib,  biror-bir  millat  yoki  elatni  irqiy 
jihatdan kamsitish har tomonlama o'rinsiz ekanini isbotlamoqda. 
Irqchilik insoniyatga qarshi jinoyatdir. O'zR Konstitusiyasida barcha irqlar va millatlarning 
teng huquqliligi belgilab qo'yilgan. Bu qoida jahon hamjamiyatining xalqaro huquq me'yorlariga 
javob beradi.