„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi termiz davlat universiteti tarix fakulteti fuqarolik jamiyati kafedrasi

insoniyat tarixi - g’oyalar tarixidir.
 
Xo‘sh, 
g‟oya nima,
 nega unga bu qadar katta e‘tibor va ahamiyat beriladi? Ma‘lumki, har 
qanday  millat  va  xalq,  har  qanday  ijtimoiy  tuzum  va  davlat  muayyan  bir  tamoyillar  va 
qadriyatlar  asosida  hayot  kechiradi  hamda  o‘z  manfaatlari,  maqsad-muddaolari,  orzu-
intilishlarini ko‘zlab harakat qiladi. Binobarin, ular hayotdagi ma‘lum bir mafkuraga tayanadi. 
Umuman, 
g‟oya
  -  bu  tadqiqot  maqsadini,  uning  yo‘nalishi  va  mohiyatini  ifodalaydigan 
ilmiy bilish shaklidir. g‘oya o‘z tabiatiga ko‘ra biror fikrdir, u tadqiqotchi miyasida uning amaliy 
va nazariy faoliyati asosida paydo bo‘lib, borliqning to‘g‘ri yoki xato in‘ikosidir. 
Ilmiy bilishda g‘oya muhim rol o‘ynaydi. G‘oyalar tabiatiga ko‘ra:    a) ilmiy g‘oyalar; b) 
badiiy g‘oyalarga bo‘linadi. G‘oyalar xarakteriga ko‘ra:   a) borliqning to‘g‘ri, real in‘ikosidan 
iborat  g‘oyalar,  b)  borliqning  xato  yoki  fantastik  in‘ikosidan  iborat  g‘oyalar.  Shuningdek, 
g‘oyalar:  a)  progressiv  va  b)  reaktsion  g‘oyalarga  ham  bo‘linadi.  Progressiv  g‘oyalar  ilmiy 
bilishni rivojlantirishga xizmat qilsa, reaktsion g‘oyalar unga to‘sqinlik qiladi. 
Ma‘lumki,  inson  o‘zining  aql-zakovati,  iymon-e‘tiqodi  va  ijodiy  mehnati  bilan  boshqa 
barcha tirik jonzotlardan farq qiladi. 
Inson
  -  ongli  mavjudot.  Ongni  shartli  ravishda  ikki  katta  qismga  bo‘lish  mumkin: 
birinchisi,  insonning ruhiy olami: ikkinchisi  -  fikriy olam,  ya‘ni tafakkur  olamidir. Ruhiy olam 
(bu  sohani  ruhshunoslik  ilmi  -  psixologiya  tadqiq  etadi)  o‘z  tarkibiga  sezgilar,  idrok,  tasavvur, 
kechinma,  his-hayajon,  diqqat,  xotira  va  boshqalarni  qamrab  oladi.  Tafakkurning  mantiqiy 
shakllariga tushuncha, hukm va xulosa kiradi (bularni logika, ya‘ni mantiq fani o‘rganadi). 
Falsafaning  oltin  qoidalaridan  biri  -