Pul, kredit va banklar


 O’zbekistonning xalqaro moliyaviy institutlari



Download 1,98 Mb.
Pdf ko'rish
bet22/22
Sana15.01.2020
Hajmi1,98 Mb.
#34229
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   22
Bog'liq
“Pul, kredit va banklar” Abdullaeva MM uz(1)


 
17.6. O’zbekistonning xalqaro moliyaviy institutlari  
bilan  hamkorligi va istiqbollari 
 
O’zbekiston Respublikasi va ETTB ning o’zaro hamkorlik aloqalari 1992 yil 
30 aprelda boshlandi. 1993 yildan mamlakatimiz ETTB ning to’laqonli a’zosi va 
aktsioneri bo’ldi. O’zbekiston ETTB ning hamkorlikdagi aloqalarini rivojlanishga 
quyidagi  holatlarni  ta’kidlab  o’tish  maqsadga  muvofiq.  1993  yil  Respublikamiz 
Prezidenti  I.A.Karimov  Buyuk  Britaniyaga  rasmiy  tashrifi  chog’ida  ETTB  ning 
shtab  –  kvartirasida  kichik  biznes  va  xususiy  tadbirkorlikni  rivojlantirish 
yo’nalishiga  60  mln  dollar  hisobidagi  birinchi  kelishuv  imzolandi.  1994  yil 
Toshkentda  ETTB  ning  vakolatxonasi  ochildi  va  shu  yilning  10  yanvarida  ETTB 
O’zbekistonda  amalga  oshiriladigan  investitsiya  loyihalari    uchun  majburiy 
garovni bekor qildi. Bu esa, ikki tomonlama hamkorlikning yanada ishonchli tusga 
kirganidan  xabar  beradi.  2002  yilning  yakunida  ETTB  Prezidenti  Jan  Lemerani 
yurtimizga  rasmiy  tashrifi  ETTB  va  O’zbekiston  o’rtasida  2003  yil  4  martdan 
strategik hamkorlik boshlanishiga sabab bo’ldi.  

ETTB tomonidan  amalga oshirilgan loyihalar O’zbekistonda asosan paxta va 
neftni qayta ishlash, qurilish, tekstil va tog’kon sanoati, temir yo’l transporti, bank 
sektori va qimmatbaxo qog’ozlar bozori sohalariga yo’naltirilgan. Bundan tashqari 
bank kichik biznes va xususiy tadbirkorlikni, turizm va energetikani rivojlanishida 
faol ishtirok etmoqda. 
ETTB ning 60 mln dollar qiymatidagi birinchi kredit liniyani kichik biznesni 
qo’llab quvvatlash maqsadida Tashqi iqtisodiy faoliyat (TIF) Milliy banki  orqali 
amalga oshirildi. Ushbu  kredit liniyasi orqali umumiy qiymati 96,47 mln dollarlik 
21 ta loyixa 1996 yil nihoyasiga etdi.  
Bozor  munosabatlarining  rivojlanishini  belgilovchi  omillardan  biri,  bozorda 
sog’lom raqobat muxitini shakllantirishdan iborat. Shu maqsadda 2002 yilning 7 – 
9  avgust  kunlari  Evropa  tiklanish  taraqqiyot  banki,  Jaxon  tiklanish  va  taraqqiyot 
banki,  Xalqaro  moliya  korporatsiyasi,  Osiyo  taraqqiyot  banki  ishtirokida 
O’zbekistondagi  xususiylashtirish  jarayonlari  va  telekommunikatsiya  sohasidagi 
qonunchilik xolati bo’yicha “aylana stol” tashkil etildi.  
1995  –  1996  yillarda  bevosita  ETTB  ishtiroki  bilan  O’zbekistonda 
“O’zbeklizing  Interneyshnl”  lizing  kompaniyasi  tashkil  etildi.  Ushbu  loyihaga 
ETTB 0,9 mln.dollar  kompaniya ustav kapitalining 15 % ni yo’naltirdi.  
ETTB    Yaponiya  xukumati  bilan  kelishgan  holda  O’zbekistonda  BAS   
dasturini  amalga  oshirdi.  Dastur  maqsadi  O’zbekistonda  ishlab  chiqarilgan  
maxsulotlarni  sertifikatlashtirish    va  tashqi  bozorga  olib  chiqishdan  iborat.  Bu 
dastur  bugungi  kunda  bozor  iqtisodiyotiga  o’tayotgan  10  ta  davlatda  amal  qilib, 
eksport  korxonalarining  sertifikatlashtirish  bilan  bog’liq  50  %  harajatlarini 
qoplaydi. 
Osiy  taraqqiyot  banki  (OTB)ning  asosiy  vazifasi  Osiyo  va  Tinch  okeani 
mintaqasidagi 
mamlakatlarga 
iqtisodiy 
hamda 
ijtimoiy 
rivojlanishda 
ko’maklashish, iqtisodiy o’sishni jadallashtirish, aholi turmush darajasini oshirish, 
inson  resurslarini  rivojlantirish,  ekologik  muammolar,  jumladan  iqlim  o’zgarishi 
bilan bog’liq masalalarni hal etishda yordam berishdan iboratdir.  
1966  yilda  tashkil  etilgan  Osiyo  taraqqiyot  banki  bugungi  kunda  katta 
moliyaviy  va  texnik  imkoniyatlarga  ega  67  ta  davlat,  jumladan,  Osiyo  –  Tinch 
okeani  mintaqasining  48  ta,  Evropaning  sanoati  rivojlangan  qator  mamlakatlari, 
shuningdek,  Kanada  va  AQSh  mazkur  bankning  a’zolari  hisoblanadi.  Bank 
rivojlanish  va  mintaqaviy  hamkorlikka  oid  loyihalarni  moliyalashtirish  hamda 
ushbu  sohalarda  texnik  ko’mak  berish  bilan  birga  aholining  milliy  salohiyati  va 
turmush  darajasini  oshirishga  yo’naltirilgan,  puxta  o’ylangan  ijtimoiy  –  iqtisodiy 
siyosatni amalga oshirayotgan mamlakatlarga yordam ko’rsatishga alohida e’tibor 
qaratmoqda.  
 
 
 
 
 
 

2007 – 2008 yillar davomida Markaziy osiyo davlatlariga qilingan 
ajratmalar to’g’risidagi ma’lumotni quyidagi jadvaldan  
olishimiz mumkin
69
mln.evro 
 
№  Mamlakatlar 
2007 yil 
2008 yil 
1991 – 2008 yillarda 
41.   
Qirg’iziston 
12 
12 
165 
42.   
Mongoliya 
34 
51 
102 
43.   
Tojikiston 
26 
35 
96 
44.   
Turkmaniston 

10 
123 
45.   
O’zbekiston 
15 
33 
545 
 
Jami 
90 
141 
1031 
 
OTBning  O’zbekiston  bilan  uzoq  muddatli  va  samarali  hamkorligi  bunga 
yorqin  misol  bo’la  oladi.  Mamlakatimiz  1995  yildan  buyon  ushbu  yirik  xalqaro 
moliya tashkilotining teng huquqli a’zosidir. 
1996 yildan OTB ning loyixalari O’zbekiston xududida transport, energetika, 
suv  ta’minoti,  moliya  va  ta’lim  sohalarida  amal  qilmoqda.  Bugungi  kunga  qadar 
OTB tomonidan ajratilagn 1,29 mlrd dollar qiymatidagi qarz mablag’lar  va  40,83 
mln dollar grant mablag’i texnik yordam dasturi doirasida amal qilmoqda.
70
 Ushbu 
resurslarning  27  %  qishloq  xo’jaligi,  23  %  ta’lim,  21  %  transport  va  15  %  suv 
ta’minotida  o’zlashtirilmoqda.    Bozor  munosabatlarida  mikromoliyalash  tizimini 
rivojlantirish  muxim  rivojlanish  omil  bo’lib  hisoblanadi.  Shu  maqsadda  2008 
yildan  O’zbekistonda  OTB  ning  ikki  bosqichli  loyihasi  amal  qila  boshladi. 
Loyihaga  asosan  ushbu  sohani  rivojlantirish  uchun  2008  yilda  137,4  mln  dollar, 
2009 yilda 125,9 mln dollar ajratildi.  
Shu  bilan  birga,  qiymati  300  million  AQSh  dollarlik  “Suv  ta’minoti  va 
kanalizatsiya  sohasida  multitranshli  moliyalash  dasturi”  2009  yildan  amalga 
oshirilayotgan yirik loyihalardan biridir. Ilgari qabul qilingan ana shunday loyihani 
amalga  oshirish  doirasida  Qashqadaryo  va  Navoiy  viloyatlarining  170  ta  aholi 
punktida quvurlar o’tkazilmoqda hamda mavjud uskunalar holati yaxshilanmoqda. 
OTB  Boshqaruvchilar  kengashining  43  –  yillik  majlisida  OTB  Prezidenti 
Xaruxiko  Kuroda  va  Jaxon  bojxona  tashkilotini  bosh  kotibi  Kunio  Mikuriya 
tomonidan  Osiyo    –    Tinch  okeani  xududida  strategik  hamkorlikni  ta’minlash 
maqsadida  memorandumi  imzolandi.  Memorandumning  asosiy  maqsadi  xalqaro 
savdoni rivojlantirishdan iborat.  
Bundan tashqari Osiyo taraqqiyot banki prezidenti O’zbekiston rahbariyatiga 
OTBning  Toshkentdagi  forumi  yuksak  saviyada  tashkil  qilingani  va  uni 
o’tkazishga  yaxshi  tayyorgarlik  ko’rilgani  hamda  tadbirning  samarali  o’tishiga 
yordam  bergani  uchun  samimiy  minnatdorlik  izhor  etdi.  OTB  Boshqaruvchilar 
kengashining bu yilgi majlisida Osiyo – Tinch okeani mintaqasi mamlakatlarining 
jahon  moliyaviy  –  iqtisodiy  inqirozidan  samarali  chiqishi  va  inqirozdan  keyingi 
rivojlanishi bilan bog’liq qisqa, o’rta va uzoq  muddatlarga  mo’ljallangan dolzarb 
                                                           
69
 
www.imf.org
 ETTB ning 2008 yillik xisobotidan 
70
 
www.adb.org
 OTB ning 2009 yillik xisobotidan 

masalalar  ko’rib  chiqildi.  Shu  maqsadda  mintaqaning  iqtisodiy  barqarorligini 
oshirish,  uning  global  iqtisodiy  boshqaruvga,  mintaqaviy  integratsiyani 
kengaytirishga  hissa  qo’shishi  uchun  zarur  choralarni  ko’rish  lozimligi  hamda  bu 
jarayonlar OTB tomonidan bundan keyin ham qo’llab – quvvatlanishi ta’kidlandi. 
OTB tomonidan ishlab chiqilgan "Strategiya – 2020" aynan ushbu masalalarni hal 
etishga qaratilgan. Barqaror iqtisodiy rivojlanishga bevosita daxldor bo’lgan iqlim 
o’zgarishi  oqibatlarini  yumshatish  va  quyosh  energiyasidan  yanada  keng 
foydalanish majlisda ko’rib chiqilgan muhim masalalar sirasidandir. 
OTBning  O’zbekistondagi  eng  yirik  loyihalaridan  biri  kredit  uyushmalarini 
faoliyatini  takomillashtirishga  qaratilgan  bo’lib,  bugungi  kunda  OTBning  ushbu 
loyihasi  natijasida  100  ta  kredit  uyushmasi  depozitida  88  mln  AQSh  dollarga  va 
107 mln AQSh dollar kredit portfeliga ega bo’lgan 141000 ta a’zoni birlashtirdi. 
Bu esa o’z navbatida milliy iqtisodiyotni rivojlanishiga ijobiy ta’sir ko’rsatmoqda. 
 
 
 
 

Download 1,98 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   22




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish