Fizika kursi


§ . Issiqlik sig‘imining klassik nazariyasi va uning



Download 2,6 Mb.
Pdf ko'rish
bet49/268
Sana11.01.2022
Hajmi2,6 Mb.
#348187
1   ...   45   46   47   48   49   50   51   52   ...   268
Bog'liq
fizika kursi

§

. Issiqlik sig‘imining klassik nazariyasi va uning 

chegaralanganligi 

 

 



Gaz  molekulasining  erkinlik  darajasi  deganda,  shu  gaz  holatini 

to‘la  aniqlovchi  va  bir-biriga  bog‘liq  bo‘lmagan  koordinatalar  soni 

tushuniladi.  Agar  molekula  bir  to‘g‘ri  chiziq  bo‘ylab harakatlanayotgan 

bo‘lsa,  uning  vaziyati  bitta  koordinata  bilan  aniqlanadi,  demak  (



i

=1) 


erkinlik darajalar soni birga teng. Molekula tekislikda harakatlanayotgan 

bo‘lsa,  uning  holatini  ikkita  koordinata  bilan  aniqlash  mumkin,  demak 



i

=2.  Fazoda  molekula  vaziyati  uchta  koordinata  bilan  aniqlanadi, 



i

=3 


ga  teng.  Gaz  ikki  atomli  bo‘lgan  holda  molekulaning  erkinlik  darajasi 

ortadi (


i

=5). Molekulalar 3 va undan ortiq atomlardan iborat bo‘lsa, 



i

=6 


bo‘ladi. Umumiy erkinlik darajasi nechaga teng bo‘lishidan qat’iy nazar, 

uning uchtasi ilgarilama harakatga mos keladi. 

 

Klassik  nazariyaga  asosan  molekulaning  to‘la  mexanik 



energiyasi  erkinlik  darajalari  bo‘yicha  bir  tekis  taqsimlanadi  va  bitta 


 

109


erkinlik darajasiga to‘g‘ri kelgan energiya 

2

1



kT ga teng. U holda (7.7) va 

(7.9)  formulalarga  asoslanib  molekulalari  bitta,  ikkita  va  ko‘p  atomdan 

iborat bo‘lgan ideal gazning o‘zgarmas hajmdagi molyar issiqlik sig‘imi 

(S



v

) va o‘zgarmas bosimdagi molyar issiqlik sig‘imi (S



r

) uchun quyidagi 

hisoblashlarni bajaraylik 

i

=3 bir atomli gaz molekulasi uchun 

2

3

2



3

2

=



=

=

R



R

i

C

V

8,31 J/mol



.

K = 12,47 J/mol.K

 

2



5

2

2



=

+

=



R

i

C

p

8, 31 J/mol



.

K = 20,78 J/molK  

(7.26) 


i

= 5 ikki atomli gaz molekulasi uchun 

=

=

=



R

R

i

C

V

2

5



2

20,78 J/mol



.

K

R

R

i

C

p

2

7



2

2

=



+

=

= 29,09 J/mol



.

K 

(7.27) 


i

=6 uch va undan ortiq atomlardan tashkil topgan molekulalar uchun 

=

=

=



R

R

i

C

V

2

6



2

24,94 J/mol



.

K

R

R

i

C

p

2

8



2

2

=



+

=

= 33,25 J/mol



.

K  (7.28) 

 

Bu  topilgan  natijalarni  ba’zi  gazlar 



uchun  tajribada  topilgan  molyar  issiqlik 

sig‘imlari  (S



v

  va  S



r

)  bilan  solishtiraylik.  Bir 

atomli  gazlar  geliy  uchun  S

v

  =  12,48,    S



r

  = 


20,94 va argon uchun S

v

 = 12,48,  S



r

 = 21,23 

bu tajriba natijalari klassik nazariya asosida 

hisoblangan (7,26) ifodaga juda yaxshi mos 

kelganligini  ko‘ramiz.  Molekulalari  ikki 

atomdan tashkil topgan N



2

N



2

 gazlar uchun 

[

2

H



V

C

 = 20,39,  

2

H

P

C

 = 28,76; 

2

N

V

C

 = 20,77,  



S

r

 = 28,64] ham tajriba va nazariya natijalari 

orasida  yetarlicha  moslik  ((7.27)  qarang) 

mavjudligiga  qanoat  hosil  qilamiz.  Lekin 

molekulalari  uch  va  undan  ortiq  atomdan 

tashkil topgan gazlar uchun tajriba natijalari 




Download 2,6 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   45   46   47   48   49   50   51   52   ...   268




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish