Fizika kursi

muvozanatli  holat  deyiladi.  Shu  sababdan  issiqlik  nurlanishini 

muvozanatli  nurlanish  deb  yuritiladi.  Endi  qobiq  ichida  2  ta  (17.3  – 

rasm)  bir  xil  haroratdagi  jism  bo‘lsin.  Agar  jismlardan  biri  ko‘proq 

yutayotgan bo‘lsa, bu jismning harorati ortib ketadi. Buning evaziga 2 – 

jismning harorati kamayib ketishi kerak. Lekin bu termodinamikaning 2 

– qonuniga ziddir. Aytaylik 1 – jism oddiy, 2 – jism absolyut qora jism 

bo‘lsin:  

nur chiqarish  1 e

T 

 ;

  

 2 E

T

 

 

nur yutish 

а

T

   ;    1 

1  –  jism,  2  –  jism  nurlantirgan  energiyaning 

а

T 

qismini,  ya’ni 

а

t

E

t

 

energiyani  yutadi.  Demak,  1  –  jism  uchun  e

t

=

а

T

E

T

,  2  –  jism  1  jism 

chiqargan e

t

 energiyani va bu jism qaytargan (1-

а

T

)E

T

 energiyani yutadi, 

ya’ni 2 – jism uchun E

T

=e

T

+(1-

а

T

)E

T. 

 

Bulardan 

T

T

T

E

a

е

=

 

 

 

 

(17.7) 

Bu  Kirxgofning  integral  qonunidir:  har  qanday  jismning  muayyan 

haroratdagi  to‘la  nur  chiqarish  va  nur  yutish  qobiliyatining  nisbati 

o‘zgarmas kattalik bo‘lib, u ayni haroratdagi absolyut qora jismning to‘la 

nur chiqarish qobiliyatiga teng. 

 

17.3 – rasm. 

 

---

 

288

 

Agar  ikkala  jism  oralig‘iga 

λ

  dan 

λ

+d

λ

  gacha  to‘lqin 

uzunlikdagi  nurlanishni  o‘tkazib,  qolganlarini  qaytarib  yuborgan  filtr 

joylashtirsak Kirxgofning Differensial qonunini olamiz 

Т

Е

Т

Е

а

е

,

,

,

λ

λ

λ

=

   

 

 

(17.8)  

Ixtiyoriy  jismning  nur  chiqarish  va  nur  yutish  qobiyaliyatlarining 

nisbati  bu  jismning  tabiatiga  bog‘liq  bo‘lmay,  barcha  jismlar  uchun 

to‘lqin  uzunlik  va  haroratning  universal  funksiyasidir  va  u  absolyut 

qora jismning nur chiqarish qobiliyati E

λλλλ