T o sh k e n t irrig a tsiy a va q ishloq xo‘ja L ig in I



Download 8,66 Mb.
Pdf ko'rish
bet147/286
Sana11.01.2022
Hajmi8,66 Mb.
#347678
1   ...   143   144   145   146   147   148   149   150   ...   286
Bog'liq
Falsafa asoslari

S - P
S - P
5-11 p
15-1P
Inkor  qilish jarayonida  (-ma;  -siz;  -mas)  kabi  qo‘shimchalar 
yoki inkor qilinayotgan tushunchaga zid bo‘lgan tushunchalardan 
foydalaniladi.  Oddiy  qat’iy mulohazalarning  hammasidan  aylan- 
tirish usuli bilan xulosa  chiqariladi.

Xulosa asosi bo‘lgan mulohaza Xulosa bo‘lgan mulohaza
1
A.  Hamma  S-P
E.  Hech bir S-Psiz emas
2
E.  Hech bir  S-P emas
A.  Hamma S  emas P dir
3
I.  Ba’zi S-P
0.  Ba’zi S-P siz emas
4
0.  Ba’zi  S-P emas
I.  Ba’zi  S - P  sizdir
Aylantirishga  misol:
A.  Hamma shifokorlar oliy tibbiy ma’lumotga  ega.
E.  Shifokor  bolganlarning  hech  biri  oliy  tibbiy  ma’lumotsiz 
emas.
E.  Hech bir yolg‘onchi rostgo‘y emas.
A.  Hamma yolg‘onchi bo‘lmaganlar rostgo‘ydir.
I.  Ba’zi  suralar uzundir.
O.  Ba’zi  suralar qisqa  emas.
0 .  Ba’zi jumlalar tushunarli  emas.
1.  Ba’zi jumlalar tushunarsizdir.
Almashtirish 
(lot — conversio)  shunday  mantiqiy  xulosa  chiqa­
rish  usuliki,  unda  xulosa  berilgan  mulohazadagi  subyekt  va  pre- 
dikatning  o‘rnini  almashtirish  orqali keltirib  chiqariladi1.
Turli  mulohazalardan bunday usul  vositasida  xulosa  chiqarish 
quyidagi jadvalda  ko‘rsatilgan:

Xulosa asosi
Xulosa
Almashtirish turi
1
A.  Hamma  S-P
A.  Hamma  P-S
Sof almashtirish
1 Look:  Morris R.  Cohen Ernest Nagelan introduction to logic and scientific 
method  New  Dehli.  2007.  P  58.
233


2
E.  Hech bir S-P 
emas
E.  Hech bir P-S 
emas
Sof almashtirish
3
I.  Ba’zi  S-P
I.  Ba’zi P-S
Sof almashtirish
4
A.  Hamma  S-P
I.  Ba’zi P-S
Toraytirilgan al­
mashtirish
5
I.  Ba’zi  S-P
A.  Hamma  P-S
Kengaytirilgan al­
mashtirish
Juziy  inkor  mulohazadan  (0)  almashtirish  usuli  bilan  xulosa 
chiqarib bolmaydi.
Almashtirishga misol:
1-misol.  A.  Hamma  shifokorlar oliy ma’lumotlidir.
I.  Ba’zi oliy ma’lumotlilar shifokorlardir.
2-misol.  E.  Hech bir inson tosh  emas.
E.  Hech bir tosh inson  emas.
3-misol.  I.  Ba’zi yoshlar tadbirkordir.
I.  Ba’zi tadbirkorlar yoshlardir.
4-misol.  A.  Hamma  odamlar jonli  mavjudotdir.
I.  Ba’zi jonli  mavjudotlar odamlardir.
5-misol.  I.  Ba’zi  san’atkorlar qo‘shiqchidir.
A.  Hamma  qo‘shiqchilar san’atkordir.
Demak,  almashtirish  usuli  qollanganda  mulohazadagi  sub- 
yekt  va  predikat  hajmi  aniqlanadi  va  shu  asosda  mulohazadagi 
terminlar  o‘rni  almashtirilib,  xulosa  chiqariladi.  Bu  usul,  ay­
niqsa,  tushunchaga  berilgan  ta’riflarning  to‘g‘riligini  aniqlashda 
muhim  ahamiyatga  ega.

Download 8,66 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   143   144   145   146   147   148   149   150   ...   286




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish