«iqtisodiyot» kafedrasi «iqtisodiyot nazariyasi» fanidan

37

 

Iste'mol tavarlarini ishlab chiqarishning o'sish suratlari  

 

Mamlakatimiz  yalpi  ichki  mahsuloti  8  foizga  o'sdi,  sanoat  mahsulotlari 

ishlab chiqarish hajmi 8,8 foizga, qishloq xo'jaligi - 6,8 foizga, chakana savdo 

aylanmasi - 14,8 foizga oshdi. Inflyatsiya darajasi prognoz ko'rsatkichidan past 

bo'ldi va 6,8 foizni tashkil etdi. 

O'tgan  yil  yakunlariga  ko'ra,  tashqi  davlat  qarzi  yalpi  ichki  mahsulotga 

nisbatan  17  foizni,  eksport  hajmiga  nisbatan  qariyb  60  foizni  tashkil  etdi.  Bu 

(o'tgan yilga nisbatan foiz) 

   

2006 

2007 

2008 

2009 

2010 

2011 

2012 

1  Jami iste'mol 

tavarlari 

Shu jumladan: 

120.7 

118.6 

117.7 

113.9 

112.4 

111.1 

107.8 

2  Oziq- ovqat 

mahsulotlari 

116.8 

111.4 

120.2 

105.7 

110.2 

116.4 

108.7 

3  Nooziq ovqat 

mollari 

121.9 

122.6 

115.0 

119.5 

114.0 

108.9 

108.1 

4  Yengil sanoat 

mollari 

98.1 

107.2 

106.5 

119.0 

133.5 

120.9 

116.2 

5  Aroq-vino 

mahsulotlari va 

pivo 

134.8 

120.9 

131.1 

112.6 

109.7 

103.7 

102.1 

Manba: O'zbekiston Respublikasi davlat statistika qo'mitasi ma'lumoti 

---

 

38

 

avvalambor  xorijiy  investitsiyalar  va  umuman,  chetdan  qarz  olish  masalasiga 

chuqur va har tomonlama puxta o'ylab yondashish natijasidir. 

2013-yilda  iqtisodiyot  sohasidagi  soliq  yuki  21,5  foizdan  20,5  foizga, 

jismoniy shaxslar uchun daromad solig'ining eng kam stavkasi 9 foizdan 8 foizga 

tushirilganiga  qaramasdan,  davlat  byudjeti  yalpi  ichki  mahsulotga  nisbatan  0,3 

foiz profitsit bilan bajarildi. 

Yuqoridagi 

fikrlarning 

mantiqiy 

davomi 

sifatida 

yalpi 

milliy 

mahsulot(YAMM) va yalpi ichki mahsulot(YAIM)larning yuqori da joriy yildagi 

qiymat  ko'rsatkichlariga  to'htalgan  bo'lsak,  endilikda  ularning  oldingi  yillardagi 

statistikasini malum jadval ko'rinishida ko'rsatsak: 

---

 

39

 

3.3.2-jadval 

YAMM va YAIM o'rtasidagi tarkibiy nisbatlar 

YaMM ---------------------  

Davlat byudjeti xarajatlari tarkibida ijtimoiy sonaga yo'naltirilgan 

xarajatlar yuqori darajada saqlanib qoldi va umumiy xarajatlarning 59,3 foizini 

tashkil etdi. 

Mamlakatimiz  iqtisodiyotida  yuz  berayotgan  jiddiy  sifat  o'zgarishlari 

alohida e'tiborga sazovordir. 

Yurtimizda  qabul  qilingan  2011-2015-yillarda  sanoatni  ustuvor  darajada 

rivojlantirish  dasturi  va  ishlab  chiqarishni  modernizatsiya  qilish,  texnik  va 

texnologik yangilashga doir tarmoq dasturiarining izchil amalga oshirilishi natijasida 

 --------------------------  YalM  -------------------------------------  

Mamlakat ichidagi ishlab chiqarish 

 

 

 

 

 

 

 

Chet ellardagi 

 

Xoriji

y 

 

Milliy 

milliy 

korxonalar 

korxonalar 

korxonalar 

mahsul

oti 

 

mahsuloti 

mahsuloti 

 

mi 

 

 

m

2

 

 

 

ms 

>- > 

 

 

 

 

 

 

 

4 trln.so'm 

24 trln.so'm 

6 trln.so'm 

---

 

40

 

sanoat tarkibida yuqori qo'shimcha qiymatga ega bo'lgan, raqobatdosh mahsulotlar 

tayyorlayotgan qayta  ishlash  tarmoqlarining o'rni  tobora  ortib bormoqda. Bugungi 

kunda  mamlakatimizda  ishlab  chiqarilayotgan  sanoat  mahsulotlarining  78  foizdan 

ortig'i aynan ana shu tarmoqlar hissasiga to'g'ri kelmoqda. 

2013-yilda  yuqori  texnologiyalarga  asoslangan  mashinasozlik  va  metallni 

qayta  ishlash  sanoati  121  foizga,  qurilish  materiallari  sanoati  113,6  foizga,  yengil 

sanoat  113  foizga  va  oziq-ovqat  sanoati  109  foizga  o'sgani  misolida  buni  yaqqol 

ko'rish mumkin. 

"Prezidentimiz  Islom  Karimovning  yil  yakunlari  hisoboti  orqali  bu 

ko'rsatkichlar zamirida ya'ni makro va mikro iqtisodiyotlardagi iste'molning barcha 

turlari,  barcha  sohalaridagi  yutuqlar  zamirida  katta  mashaqqat,  ulkan  mehnatlar 

yotganliklarini  bot  bot  ta'kidlar  ekan:  barchamiz  bir  yoqadan  bosh  chiqarib, 

belimizni  mahkam  bog'lab,  har  birimiz  o'z  joyimizda  astoydil  mehnat  qilsak, 

Vatanimiz ravnaqi va taraqqiyotiga munosib hissamizni qo'shsak, men ishonaman - 

oldimizda turgan vazifalar qanday ulkan va murakkab bo'lmasin, biz o'z ko'zlagan 

ezgu  marralarimizga  albatta  erishamiz.  Shu  yo'lda  barchangizga  sihat-salomatlik, 

kuch-g'ayrat va omad tilayman."- degan so'zlar bilan yakunladilar.