N. X. Ermatov, D. G‘. Azizova, N. M. Avlayarova, B. Yu. Nomozov, R. S. Bekjonov, A. I. Abdiraz а kov, M. X. Ashurov

VIII.4.2. Neft emulsiyalarining mustahkamligi va eskirishi 
Neft  emulsiyalarining  eng  asosiy  ko‘rsatkichlaridan  biri  ularning 
mustahkamligidir, ya’ni ma’lum bir vaqt ichida neft va suvga parchalanib ketmasligi.
 
Nef
t emulsiyalarining mustahkamligiga quyidagi omillar katta ta’sir o‘tkazadi:
 
-tizimning dispersliligi; 
-
fazalar  tutash  yuzasida  himoya  qobig‘ini  hosil  qiluvchi  emulgatorlarning 
fizik 
–
 kimyoviy xossalari; 
-aralashayotgan suyuqliklarning harorati va x.k. 
Mana shu omillarga 
qisqacha to‘xtab o‘tamiz:
 
1.Dispersliligi bo‘yicha neft emulsiyalari
: 
- mayda disperslik 
–
 
suv tomchilari o‘lchami 0.2 –
 20 mk; 
- 
o‘rta disperslik –
 
suv tomchilari o‘lchami 20 –
 50 mk; 
- 
dag‘al disperslik –
 
suv tomchilari o‘lchami 50 –
 100 mk. 
Emulsiyaning dispersliligi qancha baland bo‘lsa, ya’ni ichki fazaning tomchilari 
qancha kichkina bo‘lsa, emulsiya shuncha mustahkam bo‘ladi.
 
2.  Emulsiyaning  mustahkamligiga
  tomchilar  yuzasida  adsorbsion  himoya 
qobig‘ini  hosil  qiluvchi  emulgator  deb  nom
lanuvchi,  barqarorlashtiruvshi  moddalar 
katta ta’sir o‘tkazadi. Adsorbsion qobiqlarni hosil qilishda sirt faolligi katta bo‘lgan 
moddalar  (asfalten,  naften,  parafin,  vanadiy,  nikel,  litiy,  temir,  titan  kabi  metallar 
kompleksi)  va  mayda  disperslik  noorganik 
moddalar  (loy,  qum  va  tog‘  jinslaridan 
tashkil topgan) ishtirok etadi. 
Neft  emulsiyalarining  mustahkamligi  (SN)  aralashayotgan  suyuqliklarning 
haroratiga  bog‘liq.  Bu  harorat  qancha  past  bo‘lsa,  emulsiya  shuncha  mustahkam 

---

107 
 
bo‘ladi. Emulsiyaning temperaturasi ko‘tarilsa, adsorbsion qobiqning mustaxkamligi 
0
 
gacha  pasayadi,  natijada  suv  tomchilarining  qo‘shilib  ketishi  sodir  bo‘ladi  va 
emulsiya parchalanib ketadi.