N. X. Ermatov, D. G‘. Azizova, N. M. Avlayarova, B. Yu. Nomozov, R. S. Bekjonov, A. I. Abdiraz а kov, M. X. Ashurov



Download 2,58 Mb.
Pdf ko'rish
bet45/243
Sana11.01.2022
Hajmi2,58 Mb.
#346286
1   ...   41   42   43   44   45   46   47   48   ...   243
Bog'liq
fayl 1732 20210906 (1)

ω
2
/2)+
Δω
2
/2+gdz=0
  
 
(IV.1) 
 
bu yerda 
P
 

 bosim; 
ρ
 

 suyuqlik zichligi; 
λ
 

 gidravlik qarshilik koeffitsiyenti; 
D
 

 
quvur  diametri; 
ω
 

  suyuqlik  oqimi  harakatining  o`rtacha  tezligi; 
g
 

  erkin  tushish 
tezlanishi; 
z
 

 nevilir balandlik. 
Dr/
ρ
  kattalik 

  massa  birligidagi  suyuqlikning 
dx
  masofaga  siljishidagi 
bajargan  ishini  ko`rsatadi.  Bu  ish  ishqalanish  kuchi  [λ(
d
х
/D
)*(
ω
2
/2
)]  ni  yengish 
uchun,  suyuqlikning  kinetik  energiyasi  (

2
/2
)  ni  o`zgartirish  va  suyuqlikni  dz 
sekund
m
Q
Q
y
sekund
3
;
3600
350






61 
 
balandlikka  ko`tarish  uchun  sarf  bo`ladi.  Haydaladigan  suyuqlikni  «t
omchisimon 
suyuqlik» deb qabul qilsak va quvur diametri o`zgarmas bo`lsa unda 

2
/2
=0 bo`ladi. 
Tenglamani integrallasak: 
 
(P
1
-P
2
)/ 
ρ
 = 
λ
 (L/D)*(
ω
2
/2) + g
Δ
 
 
 
 (IV.2) 
 
bunda L - 
1
 va 
2
 
nuqtalar orasidagi masofa ya‘ni quvur uzunligi;
 
Δ
z, z
2
 

 z
1
 

 
quvurning boshlang`ich va oxirgi nuqtalarining geodizik balandliklari farqi. 
Tenglamani g ga bo`lsak: 
(P
1
-P
2
)/
ρ
g=
λ
 
 
 (L/D)*(
ω
2
/2g)+
Δ

 
 
 
(IV.3) 
 
Bu  tenglamaning  har  bir  tashkil  etuvchisi  suyuqlikning  massa  birligiga  emas, 
balki  og`irlik  birligiga  bo`lgan  ishni  tashkil  etadi. 
P
1

g
  kattalik  quvurning 
boshlang`ich  nuqtasida  suyuqlikni 
P
1
 
ortiqcha  bosim  ostida  Н
1
  pezometrik 
balandlikka  ko`tarilishini  tashqil  etsa, 
P
2
/
ρ
g
  balandlik 
Н
2
  ni  tashk
il  etsa  ya‘ni 
        
(
P
1
-
P
2
)/
ρ
g
=
Н
1
-
Н
2

 desak va ularni almashtirsak: 
 
Н=λ
(L/D)*(
ω
2
/2g)+
Δz ni yoki Н=h
τ
+
Δ

 
 
(IV.4) 
 
Umumiy  holatda  N  yoki  (r/
ρ
g)  kattalikka  Napor  deyiladi  va  birligi  metr  deb 
qabul qilingan. 
(4) tenglamaning ma‘nosi boshlang`ich va oxirgi nuqtalardagi naporlar farqi 
N
 

  umumiy  napor  yo`qotilishi  deyiladi.  U  naporning  ishqalanishiga  yo`qotilishi 
h
τ
=λ(L/D)*(ω
2
/2g)
 (Darsi

Veysbax formulasi) va geodizik balandliklar farqi 
Δ
z ning 
yig`indisiga teng. 
Yumaloq  qirqimli  quvurlarda  bosimni  quvur  uzunligi  bo`yicha  ishqalanishda 
(
h
ish
) kamayishini Darsi 

 Veysbax ifodasi orqali aniqlanadi. 
 
h
ish
=λ*ℓ/d*w
2
/2h 
yoki 
h
ish
=0,
5*λℓFr
 


62 
 
bu  yerda 
h
ish
 

  bosim  yo`qotilishi, 

  -  quvurning  uzunligi  m  da, 
d
 

  quvur  ichki 
diametri
ρ
 

  suyuqlik  zichligi, 
w
 

  suyuqlik  oqishining  o`rtacha  oqish  tezligi, 
Fr
 

 
Frudo koeffitsiyenti (o`lchovsiz kattalik), 
λ
 

 gidravlik qarshilik koeffitsiyenti. 
 
λ
=f(Re:E) 
 
bu yerda 
E=2e/D

e
 

 quvurning absolyut g`adir 

 budurligi; 
D
- quvur diametri, sm. 
Quvurdagi  oqim  laminar  oqim  bo`lsa,  gidravlik  qarshilik  koeffitsiyenti 
quyidagicha aniqlanadi (Stoks ifodasi): 
 
χ
=64/Re, Re>3000 
 
bo`lganda,  suyuqlik  oqimi  turbulent  rejimida  bo`ladi. 
Re
  soni 
2000-3000
  oralig`ida 
bo`lganda ikkala oqim rejimini ko`rish mumkin. Turbulent oqim rejimida 
χ
 

 faqat 
Re
 
kategoriyasiga  bog`liq  bo`lmay,  quvurning  g`adir 

  budurligiga,  silliqligiga,  yangi 
yoki  eskiligiga  ko`ra,  magistral  quvurlarni  amaliy  hisoblashda  Reynolds  soni 
2000
 
dan 
3000
  gacha  bo`lganda  koeffitsiyentni  aniqlashda  quyidagi  imperik  ifodadan 
ifodalanadi: 
λ=(0,16 Re
-13)*10
-4 
 
Quvurning  gidravlik  nishabi  aniqlanadi.  Gidravlik  nishob 

  bosimni 
ishqalanish  natijasida  yo`qolishini  (h
ish
)  quvur  uzunligi  birligiga  bo`lgan  nisbatidir, 
ya‘ni 
ι
=h
ish
L,
ι= λ
/d*w
2
/2g
. Suyuqlikning quvurdan oqish tezligi quyidagi ifoda orqali 
topiladi: 
W=q
c
/F=4q
c
/
π
*D 
 
bu yerda 
q
c
 

 haydalayotgan suyuqlik miqdori m
3
/s ga teng. 
 
V.2. Neft quvurlarining gidravlik hisobi 
Gidravlik qarshilik koeffitsiyenti

Gidravlik qarshilik koeffitsiyenti 
λ
, Reynolds 
soni 
Re=
ω
D/v
 va nisbiy g`adir

budurlik 
k/D
 ning funksiyasi hisoblanadi. 
K
 

 quvur 
ichki  devor  sirti  holatining  gidravlik  qarshilikk
a  ta‘sirini  harakterlovchi,  ekv
ivalent 
absolyut g`adir 

 budirlik. 


63 
 
Reynolds  sonining  nisbatan  kichik  miqdorida  laminar  va  turbulent  oqim 
zonalarida  oqimi  g`adir 

  budurliklarning  bo`rtiqlari  suyuqlik  oqimi  bilan  silliq 
surkalib  oqadi  va  g`adir 

  budi
rlik  napor  yo`qotilishiga  ta‘sir  qilmaydi,  gidravlik 
qarshilik  koeffitsiyenti  miqdori  faqat  Reynolds  (
Re
)  soniga  bog`liq  bo`lib, 
Re
  soni 
ortsa, gidravlik  qarshilik  koeffitsiyenti 
λ
 
kamayadi. Bunday xududga, ya‘ni 
λ
=
λ
(Re)
 
ga  silliq  ishqalanish  hududi  deyiladi.  Reynolds  sonining  ortib  borishi  esa,  g`adir 

 
budirlikning o`lchamlari qancha katta bo`lsa, shuncha tez hosil bo`ladi. Bundan kelib 
chiqadiki,  endi  suyuqlik  oqimiga  qarshilik  ko`rsatish  nafaqat  Reynolds  soniga  balki 
g`adir 

 budirlikka ham bog`liq ekanligi ko`rinib turibdi. Bu h
ududga ya‘ni 
λ
 = 
λ
(Re, 
k/D
) ga aralash ishqalanish hududi deyiladi.  Bu yerda 
Re
 soni  miqdori ortishi bilan, 
uning 
λ
 
ga  ta‘siri  kamayib, 
k/D
 
ning  ta‘siri
  ortib  boradi.  (G`adir 

  budirlik 
burtiqlarida uyrumlar hosil bo`lish tezligi ortib boradi). 

Download 2,58 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   41   42   43   44   45   46   47   48   ...   243




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish